[omikron omega ni]

Orðið var Guð og Orðið varð manneskji

(1) Í upphafi var Orðið og það Orð var hjá Guði og Guð var það Orð. (2) Þenn var í upphafi hjá Guði. (3) Allir hlutir eru fyrir þenna gjörðir og án þenns er ekkert það gjört sem gjört er. (4) Í þenni var Lífið og Lífið var ljós mannanna. (5)* ¡ Ljósið lýsir í Myrkrinu en Myrkrið hefur eigi meðtekið það.

(6)** Þar var mann eitt af Guði sendi, þenn hét Jóhannes. (7)*** Þenna kom til vitnisburðar, til að vitna um Ljósið, svo að alli skyldu trúa fyrir þenna. (8) Sjálfi var þenn ekki Ljósið heldur átti þenn að vitna um Ljósið. (9) Það er hið Sanna Ljós, sem lýsir öllum mannverum sem koma í þennan heim. (10)° ¡Þenna var nú í Heiminu og fyrir þenna var Heimið allt gjört en Heimið þekkti þenna eigi.

(11) Þenn kom til eignar sinnar, en þenns eigin meðtóku þenna eigi. (12) En þeim öllum sem meðtóku þenna, gaf þenn það mátt og það meígin að verða að Guðs börnum, þeim er á nafn þenns trúa. (13) Eigi eru þey af blóðinu borni, né af holdsins vild, eða af mannveris vilja, heldur af Guði.

(14)°° Og Orðið varð mannveri og bjó með oss, og vér sáum dýrðs þenns, dýrð svo sem Burs eingetins af Fæðrinu, fulli náðar og sannleika. (15)°°° Jóhannes vitnar um þenna, kallar og segir: ”Þenna er þenn um hveri ég sagði: Eftir mig mun þenn koma sem á undan mér var, enda fyrri en ég. (16) Af gnægð þenns höfum vér öll fengið, náð á náð ofan. (17) Því að lögmálið var fyrir Móse útgefið, en náð og sannleikur kom með Jesú Kristi. (18) Eíngi hefur nokkurn tíman séð Guð. Burið eina, sjálft Guð, sem í faðmi Fæðrisins er, það hefur kynnt oss þenna.”

Vitnisburður Jóhanness um Guðs Bur

(19) Og þessi er vitnisburður Jóhanness, þá er Gyðingi sendu til þenns presta og kynsmenni Leví úr Jerúsalem til að spyrja þenna að því hveri þenn væri. (20) Hann játaði og neitaði ekki, svo segjandi: ”Ekki er ég Kristur.” Þeir spurðu þenna þá enn að: ”Hvað þá? Ertu Elías?” Hann sagði: ”Ekki er ég þenn”.  ”Ertu spáverið?“ En þenn ansaði: ”Nei, ekki.” Þá sögðu þey við hann: ”Hver ert þú þá? Vér verðum að gefa svar þeim sem sendu oss. Hvað segir þú af sjálfu þér?” (21) Þenn sagði: Ég er rödd þenns sem hrópar í eyðimörku: Gerið beinan veg Drottins! svo sem Jesaja spáveri hefir sagt.

(24) Nokkri af flokki farisea voru útsendi. (25) Þey spurðu þenna og sögðu þenni: ”Hvers vegna skírir þú þá, ef þú hvorki ert Kristur, né Elías, né heldur spáverið?“ (26) Jóhannes svaraði þeim og sagði: ”Ég skíri með vatni, en þenn er nú komni meðal yðar, sem þér ekki þekkið. Þenn er það sem eftir mig mun koma, þenn er fyrri var en ég, og hvers skóþveíngi ég ekki er verðugi að leysa.”

(7) Þetta skeði í Bethaníu, hinumegin Jórdanar, þar sem Jóhannes skírði.

Sjá Lamb Guðs!

(29) Daginn eftir sér Jóhannes Jesú koma til sín og mælti: ”Sjáið þar, lamb Guðs sem ber synd Heimsins. Þenna er þenn er ég sagði um: ´Eftir mig kemur mannveri það, sem var á undan mér, því þenn er fyrri en ég.´ En ég þekkti þenna ekki, en til þess kom ég að skíra með vatni, að þenn yrði kunni í Ísrael.”

(32)+ Jóhannes vitnaði og þetta: ”Ég sá andið niðurfara af himni sem dúfu og nema staðar yfir þenni. (33) Eg þekkti þenna ekki, en þenn, sem sendi mig til að skíra með vatni sagði mér: ´Þenn, sem þú sér andið koma yfir og staðnæmast yfir, þenn er það, sem skírir með heilögu Andi. (34) Þetta sá ég, og ég vitna, að þenna er Guðs Bur.”

Undir Fíkontrénu

(35)++ Annan dag einn stóð Jóhannes aftur þar, og tvey af læríngjum þenns. (36) Og sem þenn lítur Jesú þar gángandi seígir þenn: ”Sjá! Þenna er lamb Guðs. (37) Og læríngji þessi tvö hlýddu á orð þenns, og fylgdu Jesú eftir. (38) En Jesús sneri sér við, leit þey sér fylgjandi og spurði: ”Að hverju leitið þér?” Þey svara og sögðu þenni: ”Rabbí (þ.e., meistari), hvar átt þú heima?” (39) Þenn sagði þeim: ”Komið og sjáið.” Þeir komu þá og skoðuðu hvar þenn dvaldist, og voru svo hjá þenni þann dag. En þetta gerðist nær aftni að liðnu nóni.

(40) Eitt af þessum tveim læríngjum sem hlýddu á Jóhannes og fylgdu eftir Jesú, var Andreas, bræðri Símonis Péturs.  (41) Þenn fann þá áður bræðri sitt Símon, og sagði við þenna: ”Vér höfum fundið Messías“ (það þýðir, þenn som smurði er), (42) og tók svo þenni með sér til Jesú. Þá er Jesús leit þenna mælti þenn: ”Þú ert Símon, Jónass bur, þú skalt Kefas kallast. (”Pétur”, en það útleggst sem Hellusteinn).

(43) Næsta dag vildi Jesús ferðast til Galíleu. Þenn finnur þá Filippus og sagði þenni: ”Fylg þú mér.“ (44) En Filippus var af Betsaídu, þeirri sömu borg og Andreas og Pétur. (45) Filippus fann Natanael og sagði við þenna: ”Vér höfum fundið þenn um hveri Móse í lögmálinu og öll spáveri hafa skrifað: Jesú, Jósefsbur, af Nasaret.” (46) Natanael sagði við hann: ”Hvað gott má af Nasaret koma?“ Philippus svaraði þenni: ”Kom þú og sjá.”

(47) Jesús sá Natanael koma til sín og sagði við þenn: ”Sjá þar, eitt sannt Ísraelíti, í hveru eíngin svik eru. (48) Natanael sagði þá við hann: ”Hvernig þekkir þú mig?” Jesús svaraði og sagði til þenns: ”Áður en Filippus kallaði á þig, þá þú vart undir fíkjutrénu sá ég þig.” (49) Natanael svaraði þá og sagði við þenna: ”Rabbí, þú ert Guðs bur, þú ert konúngur Ísraels.” (50) Jesús svaraði og sagði við þenna: ”Þú trúðir af því að ég sagði þér að ég hefði séð þig undir fíkjutrénu. Sjá muntu enn þessu meira.” (51) Og þenn sagði þenni: ”Sannarlega, sannarlega seígi ég yður: Upp frá þessu munu þér sjá himininn opinn og eíngli Guðs stíga upp og ofan yfir Mannsburinu.”

________________

Neðanmálsgreini

(5)*: Myrkrið ver hér með stóru bókastafi til að gefa til kynna að hér ver um manngerfíngi orðsins að ræða: myrkrið ver hér þannig mannveruorð. Utan fyrir slíkt brúk ver það auðvitað í eðli sínu hlutveruorð. Í þessu tilviki ver orðið hvorugkynsorð, og þannig þegar kynhlutlaust.

(6)**: Kynhlutlaust mannverumynd: [sendur/send/sent] > sendi. Lýsíngisháttur þátíðis af sagnorðinu ”senda”. Beygíngismunstur: i – i – u – s | i – a – um – ra. Líkt og með lýsíngisorðin ver kynhlutlausa mannverumyndið aðeins í brúki í sterku beygíngi (og hvað sagnorð varðar, bara í þessu hætti).

(7)***: Kynhlutlaust mannverumynd: [allur/öll/allt] > alli. Beygíngismunstur: i – i – u – s | i – a – um – ra. Óákveðið fornafn. Við hafa áður experímenterað með með endíngið ”-a” í þf.et., en prufa nú þetta í staðið.

(10)°: Það sem ver gerandi í tilverinu, hvort heldur það veri púki eða eíngli, guði eða mannveri, ver að skoða sem hugveri, mannveri. ”Heimurinn” ver hér gerandi, aktíft súbjekt, í og með að það ver sagt syndugt og syndgar, verður persónugerft, þannig mannveruorð, og orðið þess vegna hvorugkynjað hér. Þetta þýðir þannig að nafnorð geta verið bæði hlutveruorð og mannveruorð, úteftir því hvernig þau vera notuð. Að ”heimurinn”, karlkynsorð, normalt með höfðun till hlutveru, ver hér gerandi, þýðir að höfðun þess ber að gera kynhlutlaust. Sama ver að hafa uppi á tenínginu, sýnist mér, þegar man samsamar sig sjálft eða önnur persóni við hlutverið í líkíngamáli. Dæmi um þetta (Jóh. kap 15(1-4)):

”Ég ver hið sanna vínviðið, og fæðri mitt ver vínyrkið. Hverja þá grein á mér sem ekki ber ávöxt, sníður þenn af, og hverja þá sem ávöxt ber, hreinsar þenn svo að hún beri meiri ávöxt. Þér verið þegar hreini vegna orðsins, sem ég hef talað til yðar. Verið í mér, þá verð ég í yður. Eins og greinin ekki getur borið ávöxt af sjálfri sér, eins getið þér ekki hledur borið ávöxt, nema þér séuð í mér. Ég er vínviðið, þér eruð greinin.”

Þetta ver dálítið glúrið, en sýnist mér konsekvens af uppskiptíngi tilverisins alls í hlutveruleiki annarsvegar, og hugveri > mannveri hinsvegar. Nafnorð sem koma fram í mannverubrúki, finna sér þannig hvorugkynsmynd. ”heimurinn” hvorugkynjas til ”heimið”, og ”greinin” í lok líkíngisins til ”greinið”, en þetta þó ekki endanlega og alltaf, eins og í einkynsmálinu, heldur bara meðan mannverubrúkið varar. Líklega greiðir þetta eitthvað veígið til einkynsmálsins.

Þetta tvöfalda náttúri nafnorðanna skv. ofan auðveldar þó eínganveiginn beitíngi þríkynsmálsins, og ef þetta vísar sig alltof snúið, má sjálfsagt taka til þess ráðs að undanskilja frá reglinu líkíngarmál og kenníngi. Til að auðvelda athygli okkar hvað þetta vandkvæði varðar, tek ég það til ráðs að merkja svona staði í textinu með ”¡”. Hvað við síðan endanlega gera í málinu afgera við síðar.

(14)°° Kynhlutlaust mannverumynd af lýsíngisorínu ”fullur”: [fullur/full/fullt] > fulli. Beygíngismunstur: i – i – u – s | i – a – um – ra. Lýsíngisorð fá mannverumynd aðeins í sterku beygíngu frumstigs. – Við hafa áður experímenterað með með endíngið ”-a” í þf.et., en prufa nú þetta í staðið.

(15)°°°Kynhlutlaust fornafn: [hver/hver/hvert] > hveri. Beygíngismunstur: i – i – u – s | i – a – um – ra

(24)+: Kynhlutlausa óakveðna fornafnið ”nokkur”: [nokkur/nokkra/nokkurt] > nokkri. (Til kynhlutleysis hefði annars mátt nota t.d. skáldskapsorðin ”man” og ”ver” nota sem synónýmt með hverju öðru og með mannveri/manneskja, þannig ekki sem ”kvenmenni” og ”karlmennni”.)

(32)++: Andið treður fram hér sem væri þenn einstaklíngur fremur en sem súbstans eða líffæri. Þess vegna ver þenn kynhlutlaust gerði, hvorugkynjaði.

(35)++1: Með ”læríngi” ver náttúrulega átt við ”lærisveini”. Orðið ver skapað í analógíi við ”ræníngi”. Eitt annað kynhlutlaust, ekki kyngreinandi orð væri ”lærlíngí” eða þá ”læri(s)veri” (vera/veri sem ver í læri).

_________________

Kynhlutlaust íslenskt þríkynsmál

Einkynsmál

Mínímálfræði íslensks einkynsmáls / Gamla málfræðið

Málfræðilega kynhlutlaust íslenskt mál / Nýa málfræðið

Mannverumyndi og hlutverumyndi orða í einkynsmáli íslensku 

Niðurstigníngasaga (1) -nær, fjær, ogh einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (2) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (3) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (4) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (6) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (7) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (8) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (9) -nær, fjær, og einkyns fjær.

Niðurstigníngarsaga (10) -nær, fjær, og einkyns fjær.

_________________

Jóhannesarguðspjallið (2/21)

Jóhannesguðspjallið (3/21)

Jóhannesguðspjallið (4/21)

2020-02-06