Jóhannesar evangelíum (9:1-41,Ba/21)

OMIKRON OMEGA NI – ÉG ER ÞENN ÉG ER

Það er opinberað á blindu betlara

(1)* Nær hann gekk leið sína fram, sá Jesús mann eitt sem var blint frá fæðingu. (2)** Lærisveri hans spurðu hann: ”Rabbí, hvort hefur maður þetta syndgað eða foreldri hans, fyrst hann fæddist blindi?“

(3) Jesús svaraði: ”Hvorki er það af því að hann hafi syndgað eða foreldri hans, heldur til þess að verk Guðs verði opinberuð á honum. (4)*** Okkur ber að vinna verk þess er sendi mig meðan dagur er. Það kemur nótt þegar eíngið getur unnið. (5) Meðan ég er í heiminum er ég ljós heimsins.“

(6) Að svo mæltu skyrpti hann á jörðina, gerði leðju úr munnvatninu, strauk leðju á augu hans (7) og sagði við hann: ”Farðu og þvoðu þér í lauginni Sílóam.“ (Sílóam þýðir: er sendi.) Hann fór og þvoði sér og kom aftur sjáandi.
(8) Nágranni hans og þey sem höfðu áður séð hann sem betlara sögðu þá: ”Er þetta ekki þenn er setið hefur og beðið sér ölmusu?“

(9)**** Sumi sögðu: ”Þenn er maðurið,“ en aðri sögðu: ”Nei, en líkt því manni er hann.“ Sjálft sagði hann: ”Ég er þenn.“

(10) Þá sögðu þey við hann: ”Hvernig fékkst þú sjónina?“

(11)***** Hann svaraði: ”Maður að nafni Jesús gerði leðju og smurði á augu mín og sagði mér að fara til Sílóam og þvo mér. Ég fór og fékk sjónina þegar ég var búni að þvo mér.“

(12) Þey sögðu við hann: ”Hvar er hann?“ Hann svaraði: ”Það veit ég ekki.“

Hvernig fékkstu sjónina?

(13) Þey fara til faríseanna með mannið sem áður var blint. (14) En það var hvíldardagur þá er Jesús bjó til leðjuna og opnaði augu hans. (15)° Farísein spurðu hann nú líka hvernig hann hefði fengið sjónina. Hann svaraði þeim: ”Hann lagði leðju á augu mín, ég þvoði mér og nú sé ég.“

(16)°° Þá sögðu nokkri farísear: ”Þetta maður er ekki frá Guði fyrst hann heldur ekki hvíldardaginn.“ Aðri sögðu: ”Hvernig getur syndugt maður gert þvílík tákn?“ Og ágreiningur varð með þeim.

(17) Þá seígja þey aftur við blinda mannið: ”Hvað segir þú um hann, fyrst hann opnaði augu þín?“ Hann sagði: ”Hann er prófeti.“

(18) Farísein trúðu því ekki að hann hefði verið blindi og fengið sjón, fyrr en þey kölluðu á fæðri hans (19)°°° og spurðu þau: ”Er þetta sonur ykkar sem þið seígið að hafi fæðst blint? Hvernig er hann þá orðni sjáandi?“

(20)°°°° Fæðri hans svöruðu: ”Við vitum að þetta maður er sonur okkar og að hann fæddist blindi. (21) En við vitum hvorki hvernig hann er nú orðni sjáandi né hveru læknaði hann. Spyrjið hann sjálft. Hann hefur aldur til. Hann getur svarað fyrir sig.“ (22)*° Þetta sögðu fæðri hans af ótta við ráðatíva Gyðinga, því að þey höfðu þegar samþykkt að sérhvert það skyldi samkundurækt er játaði að Jesús væri Kristur. (23)*°° Vegna þessa sögðu fæðri hans: ”Hann hefur aldur til, spyrjið hann sjálft.“

Ég sem var sjónlausi er nú sjáandi!

(24) Nú kölluðu þey í annað sinn á mann þetta, sem blint hafði verið, og sögðu við hann: ”Gef þú nú Guði dýrðina. Við vitum að þetta maður er syndari.“

(25) Hann svaraði: ”Ekki veit ég hvort hann er syndari. En eitt veit ég, að ég sem var blindi, er nú sjáandi.“

(26) Þá sögðu þey við hann: ”Hvað gerði hann við þig? Hvernig opnaði hann augu þín?“

(27) Hann svaraði þeim: ”Ég er búni að seígja ykkur það og þið hlustuðuð ekki á það. Hví viljið þið heyra það aftur? Viljið þið líka verða læríngi þans?“

(28) Þey atyrtu hann og sögðu: ”Þú ert læríngi hans, við erum læríngi Móses. (29) Við vitum að Guð talaði við Móses, en við vitum ekki hvaðan maður þetta er.“

(30) Maðurið svaraði þeim: ”Þetta er furðulegt, að þið vitið ekki hvaðan hann er og þó opnaði hann augu mín. (31)*°°°° Við vitum að Guð heyrir ekki bænir syndara. Þann bænheyrir sérhveru þenn sem er guðrækni og fer að Guðs vilja. (32) Frá alda öðli hefur ekki heyrst að nokkuri hafi gert þenn sjáandi sem blindi var borni. (33) Ef þetta maður væri ekki frá Guði gæti hann ekkert gert.“

(34) Þey svöruðu honum: ”Þú ert syndum vafið frá fæðingu og ætlar að kenna okkur!“ Og þey ráku hann út.

Trúir þú á Manneskjubarnið?

(35) Jesús heyrði seinna að þey hefðu rekið hann út. Hann fann hann og sagði við hann: ”Trúir þú á Mannverubarnið?“

(36) Hann svaraði og sagði: ”Herra, hvert er það, seígj mér svo að ég meígi trúa á það?“

(37) Jesús sagði við hann: ”Þú hefur séð þanna, það er þenn sem er nú að tala við þig.“

(38) En hann sagði: ”Ég trúi, Drottinn,“ og féll fram fyrir honum.

(39) Jesús sagði: ”Til dóms er ég komni í þennan heim, til þess að blindi sjái og sjáandi verði blindi.“

Erum við þá líka blindi?

(40) Þetta heyrðu þey farísear sem með honum voru og spurðu: ”Erum við þá líka blindi?“

(41) Jesús sagði við þey: ”Ef þið væruð blindi, þá væruð þið án sakar. En nú seígist þið vera sjáandi, því varir sök ykkar.“

Neðanmálsgreinar

*(1) Eða með mannverumynd: ”…blindi frá fæðíngu.” [blindur/blind/blint] > blindi

**(2) ”Lærisveri” er eitt fleiri nýyrða til afkynjunar á hugtakinu ”lærisveinar.” En mest nota ég ”læríngi” (sbr. ”ræníngi,” eða normalíslenska orðið ”lærlíngur,” en þá í hvorugkynjaðri orðmynd (”lærlíngi”) sem vaskast hefur fram af orðmyndunarmaskínu A-gerðar. ”Lærisveri,” eins og líka ”læríngi” og ”lærlíngi,” beygjast skv. C3-beygíngarmunstri A-gerðar, með fallendíngarnar i – i – i – is | i – i – um – a || ið – ið – inu – sins | in – in – unum – anna.

Að sjálfsögðu væri vel hægt, innan ramma B-gerðar afmarkaða málsins, að hafa orðmyndirnar eins og þær myndu vera í normalíslensku máli: lærisvera | lærisverur; læríngi | læríngjar; lærlíngur | lærlíngar, – en mér fellur persónulega hvorugkynjuðu orðmyndirnar betur í geð. Enda ímynda ég mér að hvorugkynshlutverk allra persónuorða, valdi vissri tilhneigíngu til hvorugkynjunar orðmynda. Er það svo að hvorugkynsmyndirnar sterki hvorugkynseðli allra persónuorða óháð orðmyndunum, og þessi sterkta hvorugkynsnáttúra þeirra ýti svo enn fram tilhneígínu til myndunar á hvorugkynslíkum orðmyndum. Ef svo, þá höfum við einskonar dínamó eða hreyfirafal með í málinu.

***(4) Orðið ”eingið” er sérmynduð mannverumynd fyrir ”einginn.” Myndunarreglan leiðir til orðmyndar sem ekki er tilvalið að geðjast að: [eínginn/eíngin/ekkert] > eínginu >> eíngnu. Ég hafði því mannverumyndina áður ”eíngi,” en nú ”eíngið,” sem mér sýnist betra.

****(9) Orðin ”sumi” og ”aðri” eru mannverumyndir fyrir ”sumir” og ”aðrir.” Með bara klassískum hvorugkynsmyndum væri setníngin svona: ”Sum sögðu: ”Það er maðurið,“ en önnur sögðu: ”Nei, en líkt því manni er hann.“ Sjálft sagði hann: ”Ég er það.“

*****(11) Án mannverumyndar: ”…þegar ég var búið að þvo mér.” Reynsla mín af A-gerð afmarkaða málsins er að það er rétt létt að taka til sín mannverumyndir svo sem ”búni,” ”orðni,” ”farni,” en samtímis er reynsla mín af B-gerðinni að svo komnu máli, að það reynist mér allt auðveldara að geðjast klassísku hvorugkynsmyndirnar. ”Ég á mig sjálft” fellur mér betur í geð en ”ég á mig sjálfu,” og ”hvert er maðurið?” betur en ”hveru er maðurið?” ”Hvert/Hvað var búið að þvo sér? – Ég sjálft.”

°(15) Ákveðni skapast í B-gerð afmarkaða málsins með því að skeyta hvorugkynsgreiniað orðmyndinni i eintölu, og að stofni í fleirtölu: farisei | farisei || fariseið | farisein. (Í A-gerð skapast hún bæði í eintölu og fleirtölu meö því að skeyta greininum að stofni.)

°°(16) ”Nokkrir farisear” er dæmi um að stundum er erfitt að beita klassískri hvorugkynsmynd: ”nokkur farisear.” Væri ”farisear” hinsvegar hvorugkynjað hvað orðmyndina varðar (”farisei”) væri það ekkert mál: ”nokkur farisei.” En líklega mun þó ”nokkur farisear” venjast með tíð og tíma, – en sá tíminn er enn ekki inni hvað sjálft mig varðar.

°°°(17) Textinn hefur þetta svona: ”Þeir segja þá aftur til hins blinda…” ”hið blinda,” eða ”hinu blinda” á ég ekki auðvelt með að geðjast almennilega, og vel að endurskrifa þetta sem ”blinda mannið.”

°°°°(19) Eða með mannverumynd lýsíngarorðsins: ”Er þetta sonur ykkar sem þið seígið að hafi fæðst blindi?

°°°°°(20) Ég freista þess að nota ”fæðrið” þetta nyýrði og samyrði fyrir ”foreldri” í þessu og því síðasta versinu. Ég hef mest notað þetta orð hér sem eiginlegt og avkynjað samyrði fyrir ”faðir” í brúki Jesú, en sé gjarnan að það notist líka um jarðnesk foreldri, í því skyni að fá þann hreim eða keim af umhyggju og ástúð sem Jesús felur í hugtaki sínu ”faðir.” ”Fæðri” er hvorugkynjað til orðmyndarinnar, og er því eins í nefnifalli eintölu og nefnifalli fleirtölu skv. beygíngarmynstrum A-gerðar. Því má eins vel seígja ”fæðri mitt á himnum” sem ”fæðri mín,” en guðfræðilega sér er þá höfðunin til Heilagrar þrenningar af Föður, Móður og Barninu eina og smurða. (sjá 1°°(18)b-c.)

*°(22) a.Nýyrðið ”ráðtýr”/”ráðatýr” er sömu merkíngar og ”ráðamaður” allment, og jafnvel í sumu samheíngi fyrir ”ráðherra.” Nýsmíðin byggir á þeirri skoðun að ”týr” sé eiginlega mannverukenníng. Enn sem komið er ég nokkuð á báðum áttum um hvort heldur hafa fleirtöluna ”tívar” eða” tívi.” (Sbr. orðaræðuna í **(2).)

b. Eða með mannverumyndum: ”…að sérhveru þenn skyldi samkunduræki verða er….”

*°°(23) Eða, með mannverumynd, ”spyrjið sjálfu hann.”

*°°°(24) Eða, með klassískri hvorugkynsmynd: ”… að ég sem var blint, er nú sjáandi.”

*°°°°(31) Eða, ”þann bænheyrir sérhvert það sem er guðrækið og fer að Guðs vilja.”

**°(34) Eða, með mannverumynd lýsíngarorðsins: ”Þú ert syndum vafni frá fæðingu og ætlar að kenna okkur!“

**°°(36) Eða, með mannverumyndum á öllum mögulegum stöðum: ”Herra, hveru er það, seígj mér svo að ég meígi trúa á þanna?“

–––––––

Jóhannesar evangelíum kapítuli 1

Jóhannesar evangelíum kapítuli 2

Jóhannesar evangelíum kapítuli 3

Jóhannesar evangelíum kapítuli 4

Jóhannesarevangelíum kapítuli 5