Jóhannesar evangelíum (1Ba/21) á kynhlutleystu máli

_{[Þessi texti Jóhannesarguðspjallsins er hafður á afmörkuðu íslensku máli. Með ”afmarkað” er þá átt við ”ómarkað”, þ.e., kynhlutlaust mál. Orðið afmarkað er oft haft í merkíngunni ”einángrað” eða ”aðgreint, en ekki hér, heldur sem ”ekki leíngur (kyn)markað” (sbr. orðið ”afhjúpað”), þannig sem synonýmt með ”kynhlutlaust”. Textinn er útfærður samkvæmt ”B-gerð” þessa afmarkaða máls, og er það gert í prufuskyni, til að finna hvernig sú gerð málsins geðjast manni eða vanþóknast. Athugasemdir neðanmáls eru þó hafðar (til beins samanburðar) í ”A-gerð” málsins. Í báðum gerðinum iðkast hvorugkynjun persónuorða til kynhlutleysis, en hátturinn á hvorugkynjuninni er að nokkru ólíkur í þessum tveim gerðum, og mun frá þessu greint til hlýtar neðanmáls. Málfræðireglum og orðmyndunarreglum er lyft fram í neðanmálsgreinunum, með all tíðum endurtekníngum í óliku samheíngi textans, svo að þenn sem les textann gaumgæfilega, nær hægt og sígandi góðum skilníngi á kynhlutlausa málinu og getur fellt vel studda persónulega dóma um ýmsar hliðar þess, og haft uppi tillögur til breytínga og umbóta. Það er þannig von okkar að þessi prufun meígi hljóta þáttöku annarra þeirra sem áhuga hafa á að fá til kynhlutleysta íslensku, og að það kunni að leiða til ”endanlegrar” tillögu að frumdrögum afmarkaðs íslensks máls.]}

Orðið

(1) Í upphafi var Orðið og Orðið var hjá Guði, og Orðið var Guð. (2)* Það var í upphafi hjá Guði. (3) Allir hlutir urðu til fyrir Það, og án Þess varð ekki neitt til af því sem til er orðið. (4)** Í Því var Líf, og Lífið var Ljós Mannanna. (5) Ljósið skín í myrkrinu, og Myrkrið skildi Það ekki!

OMIKRON-OMEGA-NI: ÉG ER ÞENN ÉG ER

Orðið varð mannveri hugar og handar í jarðheimi okkar

(6)® Þar kom maður eitt af Guði sent, sem hét Jóhannes. (7)*** Hann kom til vitnisburðar, til að vitna um Ljósið, svo að alli skyldu trúa fyrir hann (8)° Sjálft var hann þó ekki Ljósið heldur átti hann að vitna um Ljósið. (9)®® Það er hið Sanna Ljós, sem lýsir öllum mannverum sem koma í þennan heim. (10) Það var nú að koma í heiminn. Það var í heiminum, og fyrir Það var heimurinn gjörður, en heimurinn þekkti það eigi.

(11) Það kom til eignar sinnar, en þess eigið fólk meðtók það eigi. (12) En þeim öllum sem tóku við Því, gaf Það rétt til að verða Guðs börn, þeim, er á nafn Þans trúa. (13)°° Ekki eru þau af blóði borin, né af holds vild, eða af mennskum vilja, heldur af Guði fædd.

(14)°°° Og Orðið varð maannvera og bjó með oss, og vér sáum dýrð Þess, dýrðina sem Barnsins Eina af Fæðrinu, fullt náðar og sannleika! (15)+ Jóhannes vitnar um Það, hrópar og seígir: ”Þetta er Þenn um hveru ég sagði: Eftir mig mun koma þenn sem á undan mér var, enda fyrri en ég. (16)++ Af gnægð Þans höfum vér öll fengið, náð á náð ofan. (17) Því að lögmálið var fyrir Móses útgefið, en náð og sannleikur kom með Jesú Kristi. (18)+++ Eíngnu hefur nokkurn tíman séð Guð: Barnið Eina, sjálft Guð, sem ávallt er í faðmi Fæðrisins, Það barnið Þans hefur veitt oss þekkíngu á Þanni.”

Vitnisburður Jóhannesar um Guðsbarnið Eina

(19)® Og þessi er vitnisburður Jóhannesar, þá er Gyðíngi sendu til hans presti og kynsmenni Levís úr Jerúsalem til að spyrja þana að því hveri þann væri. (20)* Hann játaði og neitaði ekki, svo seígjandi: ”Ekki er ég Kristur.” Þey spurðu þana þá enn að: ”Hvað þá? Ertu Elías?” Þann sagði: ”Ekki er ég hann”. ”Ertu þá spáverið?“ En hann ansaði: ”Nei, ekki.” Þá sögðu þey við þana: ”Hveri ert þú þá? Vér verðum sko að gefa svar þeim sem sendu okkur. Hvað seígir þú af sjálfu þér?” (21) Þann sagði: ”Ég er rödd þens sem hrópar í eyðimörkinni: ´Gerið beinan veg Drottins! svo sem Jesaja spámenni hefir sagt.´”

(24)** Nokkri úr flokki farisea voru útsendi. (25) Þey spurðu þana og sögðu þanni: ”Hvers vegna skírir þú þá, ef þú hvorki ert Kristur, né Elías, né heldur Spáverið?“ (26)*** Jóhannes svaraði þeim og sagði: ”Ég skíri með vatni, en þenn er nú komni meðal yðar, sem þér ekki þekkið, þann sem eftir mig mun koma, þann sem fyrri var en ég, og hvers skóþveíngi ég ekki er verðugi að leysa.”

(7) Þetta skeði í Bethaníu, hinum meígin Jórdanár, þar sem Jóhannes skírði.

Sjá Lamb Guðs!

(29)° Daginn eftir sér Jóhannes Jesú koma til sín og mælti: ”Sjáið, Lamb Guðs sem ber synd Heimsins. Þar er hann er ég sagði um: ´Eftir mig kemur maður þenn, sem var á undan mér, því þann er fyrri en ég.´En ég þekkti Hann ekki, en til þess kom ég að skíra með vatni, að Þann yrði séði af Ísrael.”

(32)°° Jóhannes vitnaði og þetta: ”Ég sá andann niður fara af himni sem dúfu og nema staðar yfir Þanni. (33) Sjálfi þekkti ég Þana ekki, en þenn, sem sendi mig til að skíra með vatni sagði mér: ´Þenn, sem þú sérð andann koma yfir og staðnæmast yfir, Þann er Þenn, þenn sem skírir með Heilögum Anda. (34) Þetta sá ég, og ég vitna, að Þann er Guðs Barn.”

Undir Fíkontrénu

(35)°°° Annan dag einn stóð Jóhannes aftur þar, og tvö af læríngjum þans. (36) Og sem þann lítur Jesú þar gángandi seígir þann: ”Sjá! Þetta er Lamb Guðs. (37) Og læríngi þessi tvö hlýddu á orð þans, og fylgdu Jesú eftir. (38) En Jesús sneri sér við, leit þey sér fylgjandi og spurði: ”Að hverju leitið þér?” Þey svara og sögðu þanni: ”Rabbí (þ.e., meistari), hvar átt þú heima?” (39) Hann sagði þeim: ”Komið og sjáið.” Þey komu þá og skoðuðu hvar þann dvaldist, og voru svo hjá þanni þann daginn. En þetta gerðist nær aftni að liðnu nóni.

(40)®®: Eitt af þessum tveimur læríngjum sem hlýddu á Jóhannes og fylgdu eftir Jesú, var Andreas, bræðri Símons Péturs. (41)* Hann fann þá áður bróður sitt Símon, og sagði við þana: ”Vér höfum fundið Messías“ (það þýðir, Hini Smurða), (42) og tók svo þana með sér til Jesú. Þá er Jesús leit þana mælti þann: ”Þú ert Símon, Jónass son, þú skalt heita Kefas. (”Pétur”, en það útleggst sem Hellusteinn/Klettur).

(43) Næsta dag vildi Jesús ferðast til Galíleu. Hann finnur þá Filippus og sagði þanni: ”Fylg þú mér.“ (44) En Filippus var af Betsaídu, þeirri sömu borg og Andreas og Pétur. (45)®®® Filippus fann Natanael og sagði við hann: ”Vér höfum fundið þenna um hveri Móse í lögmálinu og öll spáverin hafa skrifað: Jesú, Jósefs son, af Nasaret.” (46) Natanael sagði við þana: ”Hvað gott má af Nasaret koma?“ Philippus svaraði þanni: ”Kom þú og sjá.”

(47)** Jesús sá Natanael koma til sín og sagði við þana: ”Sjá þar, eitt sant Ísraelíti, í hverju eíngin svik eru. (48) Natanael sagði þá við þana: ”Hvernig þekkir þú mig?” Jesús svaraði og sagði til þans: ”Áður en Filippus kallaði á þig, þá þú varst undir fíkjutrénu sá ég þig.” (49)®®® Natanael svaraði þá og sagði þanni: ”Rabbí, þú ert Guðs burr, þú ert konúngur Ísraels.” (50) Jesús svaraði og sagði við þana: ”Þú trúðir af því að ég sagði þér að ég hefði séð þig undir fíkjutrénu. Sjá muntu enn þessu meira.” (51)*** Og þann sagði við þana: ”Sannarlega, sannarlega seígi ég yður: Upp frá þessu munuð þér sjá himininn opinn og eíngli Guðs stíga upp og ofan yfir Mannsbarninu.”

Neðanmálsgreinar [á kynhlutlausu máli]

(1)*: Með Orðinu er átt við Jesú Krist, og því hefur fólk hér – í staðinn fyrir ”Það” – stundum karlkynspersónufornafnið, þ.e., á venjulegri íslensku, ”hann”. Þýðíng íslenska biblíufélagsins (1981) hefur þetta vers svona: ”Hann var í upphafi hjá Guði.” – Þýðíngin heldur svo áfram með ”hann” í eftirfarandi versum: ”Allir hlutir urðu fyrir hann, án hans varð ekki neitt, sem til er.”

Sem einfalda viðmiðunarreglu vil ég hafa, að, þegar vel fer á því fagurfræðilega eða málfræðilega, að nota persónufornafnið ”það” með vísun til persóna, ber að gera það. Að hér – í hreint metafysísku, yfirskilvitlegu og kosmísku, nánast mýstísku samheíngi, – karlkynja (hvorugkynsorðið) ”Orðið” (sem er Guð af Guði með Guði) er einkar annarlegt og karllægt. Karlmenni (eða þá kvenmenni) getur Guð verið fyrst þegar þann kemur fram á jörðu einhverri alheims, í organískum líkama með kynræna pólun, kynfæri og samsvarandi repródúktífa og instinktíva hegðunarhætti, þ.e., sem mannveri. Og jafnvel þá er allt þetta ekkert aðalatriði, heldur aukaatriði án eiginlegrar þýðingar.

Að Jésús var karlmenni er fagnaðarboðskapinum gersamlega óviðkomandi. Og þenn Guð sem hann er eitt með er hvorki með tippi né skegg. Þegar sagt er að mannverið sé skapað í Guðs mynd og líkíngu, er í staðinn fyrir líkamsmyndina, að mínu viti, átt við þríeina og samfellda náttúru okkar (andi – hugvit – hamur), nefnilega okkur sem lífveri gædd guðdómlegum Kærleika og Skynsemi, þ.e. Agape, eða (leíngst af) bara hæfni okkar og möguleiki til að iðka slíkan vitrænan kærleika til Guðs og náúnga okkar. Örlög okkar eða auðna er þá að í þroska og þróun ná upp til að virkilega lifa í þeirri Guðs mynd og líkíngu sem okkur er af Guði ætluð. Það er, skv. Tómasi (sjá Tómasarguðspjall) og Martínusi (sjá Det Tredje Testamente) þegar man hefur náð Kristusvitund og er heima með Fæðrinu í alheims geimi.

Karlkynjun Orðsins hér í fyrstu fimm versum guðspjallsins er því miður ekki algjört einsdæmi (King James biblían enska, gerir þetta líka, og sú færeyíska sem ég hef á netinu), en allar sænskar þýðíngar sem ég hef til hands, og sú þýska, gera það ekki, og ekki heldur eldri íslensk þýðing sem ég er með (frá 1956) fer svo meinilla og kyntilfinníngalaust með málið. Af hverju eru mönn alltíeinu að þessu á Íslandi 1981? Og afhverju heldur nýasta þýðíng biblíunnar á íslensku (frá 2007) þessum ósóma áfram? Sú þýðíng átti annars að gæta máls beggja kynja þar sem færi væri á því!

Vont að vita, en eitthvað hefur þetta með það að gera að fólk vill samkenna Orðið við sögulega tilvist Jesús Maríusonar, og þá staðreynd að hann líffræðilega var ”hann! En þegar við snúum þessum versum til afmarkaðs máls, erum ekki heldur við óvitandi um þessa staðreynd. Hún er þó ekki mikilvæg, en vel, finnst mér, sú staðreynd að Guðsbarnið var persónuleiki og að einnig Fæðrið er að skilja sem þriggja persóna skv. þrenníngarhugmynd kristninnar. Hér hefði þá mátt snúa þessu á þennan hátt (með því að blanda kynhlutlausa persónufornafninu ”þann” í leikinn):

(1) Í upphafi var Orðið og Orðið var hjá Guði, og Orðið var Guð. (2)* Þann var í upphafi hjá Guði. (3) Allir hlutir urðu til fyrir Þann, og án Þans varð ekki neitt til af því sem til er orðið. (4)** Í Þanni var Líf, og Lífið var Ljós Mannanna. (5) Ljósið skín í myrkrinu, og Myrkrið sér Það ekki!

Þetta er siðferðilega réttlætanlegt (gildislækkar ekkert kynjanna), og málfræðileg rétt, í og með að ”það” og ”þann” má í höfðun til persóna skipta plássi með hvert öðru. En það er ekki jafn fallegt að þyða þessi vers svona, og ekki nauðsynlegt.

(4)**: (a) Ég hef verið margsinnis í gegnum þetta spjall, og snúið því til þess afmarkaða máls sem ég hef viljað prufa, en þá skrifað kommentara eða neðanmálsaathugasemdir á því kynhlutlausa máli sem ég seinast haft uppi og tamið mér. Fyrsta sinnið skrifaði ég athugasemdirnar á ”einkynsmáli”, en snéri hinsvegar spjallinu yfir á ”þríkynsmál” þeirrar gerðar sem ég nú kalla ”A-gerð” afmarkaða íslenska málsins. Hér er ég að snúa textanum yfir á meira hreinræktaða ”B-gerð” málsins, en prjóna athugasemdirnar mínar um textan og málfræðiatrið í A-gerð þess.

Fyrir báðar gerðirnar gildir sú regla til afmörkunar (kynhlutleysis), að nafnorð sem höfða til persóna, gerenda, súbjekta, eða kyngreinanlegra vera, – hvort heldur þau séu eíngli eða púki, guði eða menni, eigi til kynhlutleysis að hafa í hvorugkyni. En í A-gerð er þetta gert meira með framsköpun hvorugkynsorðmynda og hvorugkynsbeygíngarmynda; í B-gerð má hinsvegar hafa orðmyndirnar og beygíngarmyndirnar óbreyttar í óákveðinni eintölu. Í báðum tilfellum stýra orðmyndirnar þó auðvitað málfræðilega hvorugkyni.

A-gerðin og B-gerðin eru þannig í mörgu eins, en í öðru ekki, og sem heildir að líta, hverrar annarrar móthverfa. Þær eru þannig, díalektískt séð, Frumsögn (Tes), og Mótsögn (Antites), og sem slíkar andstæður, sem, er þær mætast stöðugt í kerfisbundinni og nákvæmri athugun og prufun B-gerðar í samanburði við A-gerðina, geta hugsanlega leitt til þeirrar framvindu málsins sem getur af sér Niðurstöðu (Syntes) þá er formúlerar C-gerð kynhlutlausa málsins. Sú gerðin er í slíku tilfelli ”endanleg” tillaga mín til afmarkaðs, þ.e., kynhlutlauss máls. Meígi svo aðri gera betur, – og ég vona það, – ef þey kunna, þvi þetta mál er mikilvægt mannréttindamál!

(b) Þýðíngin: Orðrétt hefur textinn hér ”mannanna”, og við höldum því í snúnínginum hér. En ”mannanna” er eignarfall fleirtölu af ”maður”, sem jú oft þýðir karlmaður, og er gjarnan tekið sem móthverfan til ”kona”, og gæti því hér þýtt (ljós) ”Karlmannanna” (og það þá undirskilið að kúltúrhugmyndin um að kvenmenni ekki eigi að sér neitt slíkt Ljós væri uppi á teníngnum!). Þótt ”maður” sé vissulega ómarkað í málinu og geti tekið til kvenna líka, er það þó oft á tíðum æskilegt (ef ekki of illa fer á því, og ef hægt er) að dempa karllægni málsins með því að nota minna kynblendin samheiti. Sem slíkan valkost var ég hér þannig inni á að þýða þetta með ”mannveranna”, sem jú eínganveígin getur þýtt bara karlmenni. Ég hvarf þó frá því hvað þetta vers varðar, en þetta fallega íslenska orð kemur annars oft fyrir í snúníngum mínum til afmarkaðs máls. Í A-gerðinni er orðmynd þess hvorugkynjuð og beygð þannig: mannvera/mannveri – mannveri – mannveri – mannveris | mannveri – mannveri – mannverum – mannvera. Í nefnifallinu á sér orðið, eins og sjá má, tvímynd, útfrá orðmyndunarreglunni um að öll karl- og kvenkynsnafnorð meígi hafa óbreytt í nefnifalli, ef man svo vill, en þau taka sér líka oft hvorugkynjaða orðmynd sem eins má nota. Í B-gerð beygist orðið í eintölunni og án greinis veikt: mannvera – mannveru – mannveru – mannveru. Í fleirtölunni er beygíngin eins og í A-gerðinni, þar eð sama beygíngarmynstur gildir fyrir báðar gerðirnar.

Ég, eins og margi aðri, hef leíngi verið í leit af hentulegum orðum sem gætu táknað ”manneski”, ”mannveri”, án þess þó að innihalda sjálfan ”mann”-lið orðsins. Í þessu fjórða versi ritníngarinnar hefði ég sjálfsagt getað notað nýyrði okkar, ”menni,” sem synonýmt með ”manneski”, ”mannveri”, og talað um að. ”…Lífið var Ljós Mennanna.”: Þetta orð (í beygíngunni: menni – menni – menni – mennis | menni – menni – mennum – menna), er dreígið frá orðum sem t.d. ”illmenni” og ”ofurmenni”, ”góðmenni”. Orðliðurinn ”menni” sem eigið orð er náttúrulega hvorugkyns eins og orðið í heild sinni. Sama gildir orðmyndir sem karlmenni og kvenmenni. – En nýyrðið ”menni”, enda þótt vissulega hvorugkyns til myndar sinnar, væri þó samt jafn ómarkað og ”maður”, þ.e. tæki til bæði karla og kvenna. Þetta leysir þannig ekki vanda okkar, sem er að fá fram orð sem bara þýðir ”maður og/eða kona” (mannvera), ekki ”stundum maður, stundum líka kona.”

Reyndar set ég, líkt og sumi aðri gera, gjarnan hvorugkynsorðið ”man” í stað ”mann”-liðsins, og má þá fá fram orðaafbrigði svo sem ”manveri”, ”maneskja”, ”mandómur”, etc. Orðið man er vissulega bara til í eintölu, en ef þörf er á má auðvitað baka fram fleirtöluna. Ef ”man” hefði verið til í fleirtölu, þá hefð orðið beygst terkri hvorugkynsbeygíngu: man – man – mani – mans | mön – mön – mönum – mana.

Orðið ”maður” er algeíngt í daglegu tali í stöðu fornafns, og þar hef ég hiklaust notað ”man”. ”Mani má finnast það skrítið…”; ”Þegar man kemur í bæjinn…” ”Mönum líkar almennt illa við …” ”Mön meina það.” En þó tekst mér ekki alveg að vera án þess að upplifa annarleika í þessu brúki mínu. Geð mitt eftirlýsir einfaldlega stuttan sérhljóða og tvöfaldan samhljóða hér. Kannski, varð mér hugasað, kannski mætti viðhafa sérlausn einhverja, einmitt til að koma í staðinn fyrir ”maður” þegar orðið er notað sem fornafn, og þó hafa orðið ”man” í botni hugsmíðinnar, en búa alltsvo út það með tveimur n-um?

Þetta er sjálfsagt að svindla dálítið, en ég freista þess að leyfa mér það, og sjá síðan hvað setur. ”Mönn vilja oft meina, að þegar mann kemur í bæjinn í fyrsta sinn, þá verður manni normalt hverft við allri umferð og öllum þessum óhljóðum athafnalífsins”. – Geðjast mér þessi mynd ”mansins” mun betur, og freistast þá til að láta hana vera gilda og geíngilega meðal nafnorða líka! Tek mér þá skáldaleyfið að gera það, og svo vonast til að fá mönn með mér um að nota það!

Þannig, héðanífrá í afmarkaða málinu, mannvera/mannveri. þ.e., maður og/eða kona = ”mann”: mann – mann – manni – manns | mönn – mönn – mönnum – manna || mannið – manni- – manninu – mannsins | mönnin – mönnin – mönnunum – mannanna.

(c) Ég hef einnig verið á höttunum eftir forngömlum orðum sem gætu þýtt það sama og menneskja/manneski, mönn, menni eða mannvera/mannveri. Á námsárum mínum í Uppsölum, hitti ég eitt sinn guðfræðíng sem var í þann mund að leggja fram doktorsritgerð sína um ”Varg i Véum”. Þanni samkvæmt var orðið ”vargur” upprunalega eínganveíginn að skilja sem (fláráður) ”úlfur”, heldur, rétt og slétt, sem ”maður”. Hvers vegna þessi ”maðr” var að þvælast í ”véum”, eða hvað sem er svo ljótt við það, eða hvernig guðffræðíngið komst að þessari niðurstöu, fylgdi ekki sögunni. ”Í Ljósinu var Lífið, og Lífið var Ljós Varganna” myndi líta ansi töfft út. 😉 En auðvitað alveg út í hött í okkar samheíngi af afmörkun málsins: Orðið er hlaðið neikvæðni, hreint af, af andlegri vergi, – og ekki verður því umsnúið.

Þá er heldur að til nefna meðal fornra mannsheita, t.d. ”fír”: fír – fír – fíri – fírs | fíri – fíri – fírum – fíra. Eða kannski ”halur”: halur – hal – hal – hal/i – hals | hali – hali – hölum – hala. Annað gott orð er svo t.d. karlkynsorðið ”verr”/”ver”, sem í hvorugkynjun afmarkaða málsins verður ”veri” í fleirtölunni, og ef man svo vill, í A-gerðinni, má nota þá orðmyndina í eintölunni líka (í sömu merkíngu), en þá mótsvarar hún líka hvorugkynjun kvenkynsorðsins ”vera”í orðmyndinni ”veri” (en skilin sem ”maður”) og er að beygja skv. [C3]. Í B-gerðinni, sem leyfir óbreyttar orðmyndir í eintölunni (án greinis), mætti hinsvegar beygja það skv. [C1]-munstrinu: verr/ver – ver – veri – vers.

E.t.v. má nota karlkynsorðið ”týr” ekki bara um ”goð/guð” og ”hetji”, heldur sem samyrði fyrir ”menni”: týr/tý – tý – tývi – týs | tývi – tývi – tývum – týva. Sama gildir væntanlega um ”gautur”: gautur – gaut – gauti – gauts | gauti – gauti – gautum – gauta. Og svo höfum við það ágæta forna orð sem er ”gumi” og þýðir einfaldlega ”manneski”, en þessi orðmynd er orððmyndunarlega náskyld ”homo” latínunnar. Svo kanski væri hægt að brúka það orðið og sjá til að það ekki bara gildi um karlmenni (eins og í brúðgumi), heldur öll kyn mennversins. (Beygíng í A-gerð afmarkaðs máls: gumi – gumi – gumi – gumis | gum(n)i – gum(n)i – gum(n)um – gumna. Beygíng í B-gerð málsins, veik: gumi – guma – guma – guma | gum(n)i – gum(n)i – gum(n)um – gumna.). Og svo höfum við auðvita- orðið ”seggur” sem nú er úrelt orðið, en þýddi áður einfaldlega ”maður”, og þá ekki endilega í niðrandi eða neikvæðri merkíngu, ”nautnaseggur”, ”árásarseggur”. (Beygíng í fleirtölunni: seggi – seggi – seggjum – seggja. Í A-gerð eintölu: seggur/segg – segg – seggi – seggs. Í B-gerð eintölu: seggur – segg – segg – seggs.) Að lokum heyrir einnig orðið ”konr” híngað. Nú alls úrelt þýðir það mest að fornu ”ættmenni”, en hafði líka allmenna merkíngu sem ”maður” og beygðist þannig: konur – kon – koni – konar | konir – koni – konum – kona. (Með hvorugkynjun verður fleirtalan koni – koni – konum – kona, en eintalan konur/koni – koni – koni – konis skv. A-gerð afmarkaðs máls, en í B-gerð sama sem beygíngin að fornu.)

Með slíku og þvílíku má fá fram seinni lið ýmissa orða, sem annars eru immanent kyngreinandi: ráðherra > ráðtýr; sendiherra > sendifír; lærisveinn > læri(s)veri/læri(s)verr; ræðumaður > ræðugumi. Einnig má teíngja þessi ólíku orð hvert öðru og fá fram ýmis blæbrigði synoným með ”manneski” (menneski): manafír, mennatýr, týveri, gautveri, etc. – Ég mun í þessu testamenti prufukeyra ýmis slík nýyrði og stöðugt líta eftir hvernig þau landa í geði mínu og samheíngi textans.

Fjórða vers Jóhannesar má þannig varíera á ýmsa lund: Í Því var Líf, og Lífið var Ljós Man(n)veranna; Í Því var Líf, og Lífið var Ljós Gum(n)anna; Í Því var Líf, og Lífið var Ljós Fíranna; Í Því var Líf, og Lífið var Ljós Halanna; Í Því var Líf, og Lífið var Ljós Mennanna; Í Því var Líf, og Lífið var Ljós Seggjanna; Í Því var Líf, og Lífið var Ljós Konanna…..

(d) Við höfum hér valið að halda orðinu ”maður” í fjórða versinu. En hvaða orð sem nú gæti hafa orðið fyrir valinu til að taka sess ”maður”-orðsins hér og í svipuðu samheíngi, þá er þessu að halda fast í hug og hjarta: Við erum ekki mannveri, við erum ekki mensk, ekki manneski, gumni, seggi, koni,…. eða einfaldlega menni, mönn eða menn, af því einu að við séum karlmenni eða kvenmenni, og ekki heldur af því að við erum buri eða afkvæmi fæðra okkar, karla sem kvenna, og þjóðbálkahöfuða og frumkvöðla forfeðra okkar og formæðra, heldur sökum þess að við öll erum að eðli til hugsandi og handlandi, þ.e., gerandi veri, og það er í þessu sem við eigum að skilja orðið ”maður”. Orðmyndunarlega meina margi að manneskjuorðið meígi snerta indóevrópísku rótina ”men” (hugur, minni, að hugsa) ásamt nafn frumkvöðuls germanskra þjóðflokka, Mannus, og ættfæðris allra mannvera, germanskra sem og annarra, nefnilega Manu. Á latínu þýðir ”mens” hugur, og ”manus” hand, og þessi tvö orð (sem eru orðmyndunarlega teíngd við ”maður”) taka saman það sem við erum umfram annað sem ”mennsk menni,” – og það er einmitt þetta sem endilega á að vera okkur öllum sjálf kjarnamerking orðsins ”maður”. Við, – og samkvæmt forfæðrum okkar að fornu, einnig Æsi og Vani, Asuras og Devas og önnur háveri, – erum ekki fyrst og fremst móthverfur hvers annars sem karlmenni og kvenmenni, heldur með hug og hönd aðgreind sem verund frá dýrum og hlutum.

Hvað þýðir þetta? Það þýðir, að til afmörkunar málsins eða kynhlutleysis þess, ber okkur ekki bara að leita orða sem taka sess mannsliðsins í orðum eins og ”mannkyn”, eða sem koma geta í staðinn fyirir ”maður”; og ekki bara að hvorugkynja persónuorð í málinu, heldur og, ekki síst, að greina og skilja, og útbreiða þessa kjarnamerkíngu orðsins: ”MAÐUR” ÞÝÐIR EIGINLEGA, OG ÞEGAR ÖLLU ER Á BOTNINN HVOLFT, HVORKI KARL, NÉ KARL OG LÍKA KONA, HELDUR HUGVERI OG GERANDI, MENS OG MANUS. Og þar með, EF þessu er haldið föstu og stöðugt kláru í hug og hjarta, er það ekki jafn varúðarvert og annars, að brúka orðið ”maður” og þvíumlíkt í tali og skrifum sínum. En það getur tekið sinn tíma að rótfesta þetta hjá fólki, og því vel vert að jafnframt þessu, halda áframt að leita eftir, nota, og temja sér ýmis samheiti orðsins.

(e) Athugið, að þessi skilníngur á mannverinu er einnig með í skilníngi okkar á hvað mannverumyndir eru og hvað er að telja sem persónunafnorð og ber að hvorugkynja til kynhlutleysis. Þau geta höfðað til kyngreinanlegra persóna, mannvera, guða, álfa, skratta og eíngla, og allskonar yfirskilvitlegra vera, en ekki til dýra og ekki til hluta. Né heldur til hugtaka, né kategoría, flokka eða tegunda sem slíkra.

(6)®: Lýsíngarorð sterkrar beygíngar, óákveðin fornöfn, og lýsíngarháttur þátíðar sagnorða, mynda sérstaka hvorugkynsmynd með höfðun til persónuorða, s.k. ”mannverumyndir”. Orðið ”sendi” er slíkt orð, og orðmyndurnarferlið er að ”i” skeytist að kvenkynsmyndinni: [sendur – send – sent] > sendi. Beygíng: sendi – senda – sendu – sends | sendi – senda – sendum – sendra.

(7)*** (a) Í þessum texta, að þessu sinni, notum við orðið ”þann” sem kynhlutlaust persónufornafn, sömu merkíngar og persónufornafnið ”það”, en þá bara notað í höfðun til persóna. Það getur þannig komið í staðinn fyrir bæði ”maður” og ”kona”. Við höfum áður haft upp ýmis önnur orð til þessa, m.a. ”hán”, ”henn” og ”þenn”, og þá laungum þótt (til kynhlutleysis) best fara á ”þenn”, – en þar sem við höfðum þetta sama orð einnig til að þjóna sem kynhlulaust ábendíngarfornafn, bar of mikið á því í málinu. Einhvert kona á netinu nefndi nýsköpunina ”þán”, og vildi ég þá athuga hana eitthvað nánar, og þá hafa ”þenn” einúngis sem ábendíngarfornafn. Þán beygði ég þá eins og ”hán” og ”lán”: þán – þán – þáni – þáns | þau – þau – þeim – þeirra. (Reyndar hef ég líka alternatíva orðmynd fyrir fleirtöluna, ”þey”, eins og greint verður frá síðar. Sjá (13)°°.) Ég hélt uppi þessum hætti góða stund í afmörkuðum skrifum mínum, en féll svo fyrir að beygíngin skildi óma af bæði karlkyninu og kvenkyninu, þannig að nefnifallið, ”þán” tæki lit af ”hann”, þolfallið ”þána”af ”hana”, þágufallið ”þánni” af ”henni”, og eignarfallið, ”þáns” af ”hans”. Þetta þróaðist svo smám saman til þess kynhlutlausa persónufornafns sem ég nú hef uppi hér: þann – þan(n)a – þanni/þenni – þans.

Kynhlutlausa persónufornafnið ber hreint allmennt að nota þegar raunkyn er óþekkt, eða málinu óviðkomandi, eða ástæða einhver finnst til að halda því opnu eða ónefndu. Það er auðvitað sögulega velþekkt staðreynd að Jóhannes skírari (eins og Jesús) var karlmenni. Þar sem það er að sjálfsögðu ekkert ljótt í sjálfu sér við að vera karlmenni (eða kvenmenni), og eíngin þörf á að dylja slíkt, má hér vel nota ”hann”. Þess er þó að gæta að þetta fornafn (”hann”, og líka ”hún”) er í kynhlutlausa málinu, ekki karlkyns, heldur hvorugkyns. Það tekur þannig málfræðilega með sér hvorugkyn (eða ”samkyn”) annarra orða: ”Jóhannes var meinlætaseggur hið mesta. Hann lifði bara á eíngisprettum og eilítið af hunángi, og var þann því líklega mjög horað.”

Vel hefði mátt nota ”þann” konsikvent hérna, þar eð raunkynið vart er í fókusi eða skiptir einhverju sérstöku máli hér. Ég geri það þó ekki i þessum texta, heldur nota gjarnan ”hann” og ”hún”, þegar viðeigandi raunkyn er þekkt og að svo miklu leiti heyrir sögunni til, en læt það svo oft, innan setníngar eða í einu og sama samheíngi, renna yfir í hvorugkynsmyndirnar ”þann” og ”það”. ”Þann” kemur svoleiðis ekki bara í staðinn fyrir ”maður” og ”kona”, heldur líka í staðinn fyrir ”hann” og ”hún”, og að auki í staðinn fyrir ”það” þegar ekki er um hluti eða hlutveru að ræða.

(b) Óákveðna fornafnið ”alli” er að skilja sem kynhlutlausa mynd af ”allir” og má kalla samkyn, að því leiti að það tekur til beggja raunkynjanna, en eiginlega er það hvorugkyn, eins og áður er nefnt, birt í sérstakri kynhlutlausri ”mannverumynd” (sem ekki á að nota um hluti). Þessi mynd hvorugkynsins myndast með því að skeyta ”i” að stofninum: [allur – öll – allt] > ölli/alli. Ég hallast sjálfi (eða sjálft) að að nota orðmyndina ”alli”, þar eð a-hljóðið er að finna í meiri hluta kynjanna, en þetta er sjálfsagt bara smekksatriði. Kannski er einhver fegrun fólgin í því nota ”alli” í eintölu en ”ölli” í fleirtölu?

Hægt hefði verið að hér nota hvorugkynið og skrifa ”…svo að öll skyldu trúa fyrir þana.” En ég geri það þó ekki, enda vil ég koma mannverumyndinni á framfæri og gera hana mér og öðrum tama. Auk þess má sjá að ”öll” á eilítið erfit með að standa sjálfstætt. Gætir þá í þessu náttúrulegrar málareglu að gjarnan nota venjulegu hvorugkynsmyndina þegar höfðun til hlutar eða manneskis er augljós og nærtæk, t.d. í ”… svo að allt fólk skyldi trúa fyrir þana,” en gjarnan ”mannverumyndina” þegar svo er ekki tilfellið, og orðið stendur meira eitt og sér: fremur ”Eíngi má vera hérna! en ”Ekkert má vera hérna!”.

Beygínguna á ”alli” hef ég haft ýmiskonar. Nú síðast hef ég látið nefnifall og þolfall eintölunnar enda á ”i”, og svo látið þágufallið og eignarfallið fylgja hvorugkynsmyndunum: alli – alli – öllu – alls. Fleirtöluna hef ég haft þannig: alli – alli – öllum – allra. En í þessarri prufun til geðjanar af B-gerð málsins, vil ég láta þolfall eintölunnar enda á ”a”. Þolfallsmyndin er þá sú sama og þolfallsmynd kvenkynsins í eintölunni, og þolfallsmynd fleirtölunnar sú sama og þofallsmynd karlkynsins.

(8)°: (a) Sjálfi er mannverumynd af ”sjálfur” [sjálfur/sjálf/sjálft] > sjálfi. Vel hefði mátt nota hvorugkynið ”sjálft”, og hefði farið vel á því hér. Það fólk sem hefur vanið sig við að nota hvorugkynið um mannveri mun sjálfsagt þykja það. Beygíngin er eins og ”alli” í síðustu neðanmálsgrein: sjálfi – sjálfa – sjálfu – sjálfs | sjálfi – sjálfa – sjálfum – sjálfra.

(b) Hér hef ég fornafnið ”hann” í fyrri hluta setníngarinnar, þótt ég vel hefði getað haldið áfram að nota ”þann” með höfðun til ”hann” og ”þann” í versi (7). Í seinni hluta versins hef ég svo ”þann”. Finns mér þetta fegurra en að nota sama persónufornafn í setníngunni allri, til að nú ekki tala um, í málsgreininni allri.

(9)®®: Með því að hér nota ”það” og ekki ”þann” er höfðað til Ljóssins, án þess að sérstaklega lyfta fram persónueðli þessa ljóss. Það er hinsvegar gert í næstu setníngu. Sjálfsagt hefði verið hægt að nota ”hann” í þeirri setníngu, þar eð það er sögulega vel þekkt af lesendum textans að með Ljósinu er átt við Jésum, og að hann var karlmenni. En þar sem þetta þó ekki er nefnt í textanum enn að svo komnu máli, og ekkert fókus liggur á karlmensku Jesús, læt ég það vera. Ljósið fær hér þannig að vera og verka sem ókyngreint mannveri þángað til Jésus kemur sem persóna til sögunnar. Það er ekki fyrr en í 29. versi.

(13)°°: (a) ”Þey” hefur verið tekið fram sem sérstök mannverumynd persónufornafnsins ”þann” í nf. og þf. fleirtölu: þey –þey – þeim – þeirra. Stafsetníngin, þey, og ekki þei, sem man hefði kannski vænt sín, kemur þar af að haft er uppi s.k. ”samkynsmerkjun”, til að merkja eða signalera að textinn sé á afmörkuðu máli. Þenn sem les textann uppgötvar fljótt að textinn er á kynhlutlausu máli, og hvers þann má málfræðilega vænta af honum.

Mannverumyndir eru, eins og áður er sagt, ekki að nota um hlutveru. Hinsvegar er ekkert því til fyrirstöðu og það viðeigandi að nota ”það” og ”þau” um mannveri. Athugið, að eíngin knýjandi þörf er á að nota mannverumyndina hér, og vel hefði verið jafn gott að nota hefðbundnu hvorugkynsmyndina ”það” hér.

(b) Orðið ”borni” er mannverumynd af ”borinn”: [borinn /borin/borið] > bor(i)ni. Orðmyndina má endilega stytta með að fella niður ”i”-ið í sviganum. Beygíng: borni – borna – bornu – borins | borni – borna – bornum – borinna.

Sjá einnig ”fæddi” í þessu sama versi: ”…heldur af Guði fæddi.” Beygíng: fæddi – fædda – fæddu – fædds | fæddi – fædda – fæddum – fæddra. Sama munstur sem ofan er nefnt.

(14)°°° (a) Textinn talar um ”son” Guðs” eingetið, en við álítum að kyn barnsins ekki sé af neinu mikilvægi í samheínginu, og sleppum því kyngreiníngunni. Í öðru samheíngi höfum við lyft fram fornorðinu ”burr” (B-gerð: burr – burr – burri – burrar; A-gerð: burr – burr – burri – burs.] Orðið er karlkyns og þýðir ”sonr”, en er í afmörkuðu máli að skilja sem kynhlutlaust niðja- og teíngslaorð sem tekur til bæði sons og dætris. Í þessu versi veljum við þó að einfaldlega nota teíngslaorðið ”barn.”

(b) Orðið ”faðir”, sem finns með í textanum, má gefa kynhlutlausa orðmynd í nýorðinu ”feðri”, sem þá mótsvarar vel hvorugkynsorðinu ”mæðri”. Við notum það þó ekki hér, né heldur sonar-orðið,sem sagt, þar eð við erum inni á að raunkyn Jesús ekkert hafi með guðdómlegt hlutverk þans á jörðu að gera, né heldur á himnnum eða í undirdjúpunum, og að auðvitað er Guð allsmáttugt eínganveíginn að kynja til hvortheldur er, karls eða kvennis. Í Tómasarguðspjallinu, sem e.t.v. er eldra en guðspjall Jóhannesar, er Guð hafði bæði sem Feðri/Faðir og Mæðri/Móðir. Ég vel að brúka hér nýyrðið ”fæðri” sem gersamlega kynhlutlaust og synonýmt með ”foreldri”, og dreígið af þenn sem fæðir/þeim sem fæða. Með því að nota Fæðri og Burr/Barn, og ekki Faðir/Son má kannski fjarlæga eitthvað slíka hjátrú frá sjálfu sér og öðrum, að Guð eigi sér kyn.

Mín persónulega skoðun er að ”Guðsniðjin”/”Guðsburin”, ”Guðssynin” og ”Guðsdætrin” komi fram á öllum búlegum jörðum alheims (og þær eru óteljandi) þegar ”tíminn er í nánd” og sumi eða margi íbúar þeirra að nálgast ”fullkomnun” sína. Þessi Guðs Börn eru mannveri/lífveri leíngra komin en önnur í andlegri þróun sinni, og eru með kosmíska vitund, ”kristusvitund”, þannig eitt með Guði og í fylli kærleika. Þey eru – eins og Jesús – Guði af Guði í og með Guði. Og auðvitað eru þey alls ekki alltaf líkamlega karlkyns, jafn oft, myndi ég halda, kvenkyns, og stundum líkamlega, og kannski alltaf andlega samkyns þó þau meígi af hendíngu jafnvel vera margskyns. – Það er virkilega ráð og tími til kominn að venja sig af þeim ósið og þeirri trúvillu og kynhroka, að stöðugt bara tala um ”Syni” Guðs.

(c) Frá blautu barnsbeini hefur orðið ”eingetni” verið að þvælast fyrir mér: þýðir þetta að barnið sé bara af Guði og eíngum öðrum, eða að það sé Guðs eina barn (einbirni)? Eða kannski hvort tveggja af þessu? Hvað sem því líður hef ég útfrá Heilagrar-Þrenningaropinberun í Jóhannesapókrýfunni snúið þessu til ”Barnsins Eina,” sem í apokrýfunni er barn þeirra, Feðrisins og Mæðrisins, er smyrja það með Kærleika sínum og Visku. ”Barnið Eina og Smurða” er himneskt, en á byggilegum jörðum alheims, eiga öll þau mannveri sem kristusmeðvitund og agape-kærleikann eiga, samsemd við Það. Barnið Eina er ”eingetið” í þeim skilníngi að það er eina barn fæðra þess sem eru eitt með hverju öðru, og að það er bara af þeim komið, en til þess aftur, eiga þúsundir þúsuna og milljóna Guðsbarna á jörðunum rót að rekja.

(d) ”Fullt náðar og sannleika” stendur hér. En hér hefði jafn vel mátt nota mannverumyndina ”fulli”. Það er mannverumynd af lýsíngarorðinu Lýsíngarorðið ”fullur” í sterkri beygíngu: [fullur/full/fullt] > fulli. Beygíngarregla mannverumynda lýsíngarorða til kynhlutleysis er sú, að nefnifall í báðum tölum endi á ”i”, og að þolfall beggja talna endi á ”a”, ásamt því, að þágufall og eignarfall hafi hvorugkynsmynd beggja talna. Þetta samsamast beygíngu margra óákveðinna fornafna og mannverumyndar lýsíngarhátts þátíðar meðal sagnorða. Ath. að lýsíngarorð fá eíngar sérstakar mannverumyndir í veikri beygíngu, heldur fyljga þar í öllu hvorugkyninu. Þau fá og mannverumynd einúngis í sterkri beygíngu, og það aðeins í frumstigi.

(15)+: (a) Ábendíngarfornafnið ”þetta” kemur hér í stað orðsins ”þessi”. Við höfðum hug á að hafa kynhlutlausu mynd þess sem ”þensi”, en komumst að lokum að þeirri niðurstöðu að oftast er líklega eíngin þörf á sérstakri mannverumynd hér. ”Þessi” er eins í karlkyni og kvenkyni, og þegar vísað er til hluta þá má beygja það skv. venjulegri beygíngu sinni. En þegar vísað er til persóna/mannvera, þá er vísað til hvorgugkynjaðra súbjekta/geranda, og þá er hvorugkynsmynd ábendíngarfornafnsins alveg ágæt, enda nálægt og fylgir normalt sögunni.

(b) Ábendíngarfornafnið ”sá” [sá/sú/það] er hér áfram haft ”þenn”. Við hugsum okkur beygínguna: þenn – þenna – þenni – þens. En best væri sjálfsagt að temja sér að einfaldlega nota ”það” (þegar það ekki stendur sérstætt).

(c) Kynhlutlaust fornafn ”hveri”: [hver/hver/hvert] > hveri. Beygíngarregla eins og áður er getið: ”i”-i skeytt að stofni í nefnifalli, ”a”-i í þolfalli, og þáguföll og eignarföll fylgja hvorugkynsmydunum. Þetta er fyrsta skiptið sem ”þenn” birtist í textanum í þolfallinu. Hvernig geðjast man(n)i það?

(16)++ Hér sýnist oss að ”öll” sé betra og eðlilegra einhvernveígin en ”alli”. En hveri og eini á sér sinn eígin smekk í þessu.

(18)+++ ”Eíngi” er mannverumynd af ”eínginn” [eínginn/eíngin/ekkert] > eíngi. Berið saman setnínguna ”ekkert má vera eftir hérna” (þar sem ”ekkert” höfðar til persóna og ekki hluta) við ”eíngi má vera eftir hérna”. Er ekki hlutverk mennverumyndarinnar augljóst?

(19)®: (a) ”Gyðíngur” er persónunafnorð sem hægt er að greina til kynja. Orðið ber því að hvorugkynja til hlutleysis. Það er hér í fleirtölu og beygist í þeirri tölunni eins í báðum gerðum afmarkaða málsins: Gyðíngi – Gyðíngi – Gyðínjgum – Gyðínga. Í A-gerð er beygíngin í eintölu skv. beygíngarreglum þeirrar gerðar [C3]: Gyðíngur/Gyðíng – Gyðíng – Gyðíngi – Gyðíngs. Í B-gerð hinsvegar eins og í venjulegu íslensku máli. Óháð orðmyndunum stýra þær allar hvorugkyni.

(b) ”presti” er fleirtala af ”prestur” í báðum gerðum, og beygist skv. [C1]-mynstrinu.

(20)* Mannverumyndin og hefðbundna hvorugkynið af ”sjálfur” falla saman í sömu mynd í þágufalli og eignarfalli.

(24)**: Óákveðna fornafnið ”nokkur” [nokkur/nokkra/nokkurt] > nokkr(a)i. Lýsíngarorðið ”útsendur” [útsendur/útsend/útsent] > útsendi.

(26)***: ”kominn” [kominn/komin/komið] > komni; ”verðugur” [verðugur/verðug/verðugt] > verðugi.

(29)°: (a) Orðið ”þenn” er hér notað sem kynhlutlaus mannverumynd ábendíngarfornafnsins ”sá”: [sá/sú/það] > þenn. Sjá (15)+(b).

(b) Jesús er hér kynntur sem lifandi persóna í eigin mynd, og að nota ”hann” er því náttúrulegt, en eínganveíginn nayðsynlegt.

(c) ”séður” [séður/séð/séð] > séði. Eins og alltaf í slíkri stöðu sem þassari má eins vel nota hefðbundnu hvorugkynsmyndina ”séð”.

(32)°°: Mannveran eða mannverið, og öll lífveri, eru thríeein samfelldi af önd/anda, óði eða hugviti, og ham eða hreyfilíkama. Þetta þrennt er ekki þrjú persóni, eiginlega, heldur samverkandi andlegir eiginleikar, persónulegar hliðar eða síður af lífverunni. Andinn er meira eins og líffæri verunnar, líkt og lúngu, hjarta, heili og húð. Það er ekki neitt persóna sem hér kemur yfir Jesús, ekkert ”maður” í þeim skilníngi, heldur eiginleiki hjá Guði, og í Guði, sem Jésús síðan (Jóhannes meinar frá öndverðu) á hlut í og er eitt með. Þessvegna er andinn ekki gerður kynhlutlaus hér, ekki hvorugkynjaður. En ef hann myndi troða fram eins og einstaklingur, gerandi, súbjekt, eins og andi þau sem verka á miðilsfundum eða í ”andið í glasinu”, eða eins og púki og skratti í særíngum, þá bæri að hvorugkynja orðið því þá höfðar það til kyngreinanlegra persóna.

Má þá geta þess að ”andið” er í hvorugkynsham skv. A-gerðinni, bæði erfitt og óvenjulega ljótt orð: andi – andi – andi – andis | andi – andi – öndum – anda || andið – andið – andinu – andsins | andin – andin – öndunum – andanna. Eitthvað skárra er þá mögulega orðaafbrigðið ”önd”: önd – önd – öndi – önds | öndi – öndi – öndum – anda || öndið – öndið – öndinu | öndsins || öndin – öndin – öndunum – andanna. En í B-gerðinni er beygíngin í eintölu án og með greini þannig: andi – anda – anda – anda | andið – andað- – andanu – andasins. Að öðru leiti eins og í A-gerðinni. Hvort geðjast mön(n)num betur?

(34)®®® Guðs Barn, eða t.d. Guðs Burr, til að undvíka að gera andlegt afkvæmi Guðs á jörðu að karli eða koni.

(35)°°°: (a) Með ”læríngi” er náttúrulega átt við ”lærisveini”. Orðið er skapað í analógíu við ”ræníngji”. Önnur kynhlutlaus, ekki kyngreinandi orðmynd, væri t.d. ”lærlíngí” eða þá ”læri(s)veri” (vera/veri, einhveri sem er í læri).

(b) Hér er talað um ”tvö” af læríngjunum. Eins hefði mátt nota mannverumyndina ”tvey”. Aðeins fjórar fyrstu frumtölurnar fá slíka sérstaka mynd: eyn – tvey – þrý – fjórr. Eins og með persónufornafnið ”þey” er annarleg stafsetníng höfð uppi til ”samkynsmerkjunar” (sjá 13:a). Persónulega finnst mér hér hefðbundna hvorugkynið fallegast, og, sem hliðarvekun, sérstaklega minnir man á að læríngin voru af báðum kynjum (sjálfsagt til ama á þeim tíma, og reyndar líka á seinni tímum, en satt samt sem áður!).

(40)®®: Hér er nýyrðið ”bræðri” notað í staðinn fyrir ”bróðir”. Orðið beygist líkt og ”mæðri” skv. [B1]-beygíngarmmynstrinu: bræðri – bræðri – bræðri – bræðris | bræðri – bræðri – bræðrum – bræðra. ”Bróðir” beygist í A-gerð eintölu þannig: bróðir – bróður – bræðri – bróðurs. Í B-gerð eins og í númáli. Fleirtalan er eins í báðum gerðum.

(41)* (a) Hér er ”bróðir” notað í staðinn fyrir bræðri.

(b) Óákveði greinirinn ”hinn” [hinn/hin/hið] > hini. ”Hini Smurða”, þar sem greinirinn er hafður í mannverumynd, (en gæti vel verið hafður í hefðbundnu hvorugkyni, ”Hið”), og þar sem lýsíngarorðið (Smurða) fylgir hér hvorugkyninu í veikri beygíngu frumstigs, samkvæmt reglu um að mannverumynd lýsíngarorða einúngis er viðhöfð í sterkri beygíngu (þannig bara í frumstigi og efsta stigi), annars gildi veika beygíng hvorugkyns. Valkosturinn hér hefði verið ”Hið Smurða”, og má það kannski finnast jafn gott, ef ekki betra. Beygíngin: hini smurða – hina smurða – hinu smurða – hins smurða | hini smurðu – hina smurðu – hinum smurðu – hinna smurðu.

(45)®®®: ”Jósefs son”. Það er verið að tala um son Jósefs, ekki t.d. hugsanlegt dætri hans, og hér eíngin ástæða til að kynhlutleysa þetta.

(47)**: Eða með kynhlutlausum mennverumyndum: ”Sjá, þar eitt sant Ísreaelíti, í hverju eíngin svik eru!” – þar sem ”eitt” er laus óákveðinn greinir sem ekki stýrir veikr beygíngu lýsíngarorðs: eitt – eitt – einu – eins | ein – ein – einum – einna.

(49)®®®: ”Guðs burr” er meira hátíðlegt en ”Guðs barn” og notast því hér.

(51)***: ”Eíngill” beygist eins í báðum gerðum afmarkaða málsins: eíngill/eíngil – eíngil – eíngli – eíngils | eíngli – eíngli – eínglum – eíngla.

Jóhanníi evangelíum 2

Jóhanníi evangelíum 3

Jóhanníi evangelíum 4

Jóhanníi evangelíum 5

Einföld uppskrift að kynhlutlausri íslensku

Kynhlutlaus íslenska þriggja kynja og mannverumynda

TEXTAR MED ”ÞENN” SEM KYNHLUTLAUST PERSÓNUFORNAFN

Niðurstigníngarsaga (1) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (2) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (3) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (4) -nær, fjær, og einkyns fjær

Niðurstigníngarsaga (6) -nær, fjær, og einkyns fjær