[Athugasemd 2020-07-09: Þessi grein er skrifuð á ”einkynsmálinu”. Síðan þetta fyrst var birt hefur kynhlutlausa málið tekið verulegum stökkbreytíngum í því ”þríkynsmáli” er kynhlutleysir eða ”afmarkar” karl- og kvenkynsorð sem snerta persóni eða gerendi, en viðheldur öllum þremur kynjum í höfðun til hlutveruleika. Þetta sýnist mér nú vera sú einfaldasta leiðin til málfræðilega kynhlutleystrar íslensku, og líklegast sú raunsæasta. – Þetta mál má nálgast með þessum hlekkjum: ”Einföld uppskrift fyrir kynhlutlausa íslensku” og ”Kynhlutlaus íslenska Þriggja kynja og mannverumynda”. Þar er ekki verið að leitast eftir neinni einföldun málsins með t.d. fækkun persóna og kynja eða einfaldaðri sagnbeygíngu, heldur einúngis eftir að kynhlutleysa málið og gera það að máli allra kynja.]

+   +   +

[Skapað 2019-08-06]

Þegar ér fann fram til að (a) vísa vissum karlkyns- og kvenkynsorðum frá nýu beygíngarmynstrunum, frá upphafi (>b4) og (>b5), til eins eða annars af sterku beygíngum hvorugkyns, og (b) úr því sem ég hef kallað (>b5), spinna tvö ný beygíngismynstri (b>6) og (>b7), og vísa rest (>b5)-orðanna til (>b4), hef ég uppgötvað, að vel meígi halda fegri orðanna, og jafnvægi málsins þótt (>b5) verði fellt niður að öllu.  Þetta sem nú fylgir er þá það nýa sjöbeygíngamynstri sem ég hef augnað. Til að forðast ruglíngu minnis míns legg ég til bráðabrigða inn i parentesið # til að upplýsa sinnið um gamla raðtalið. Ég kasta hér um raðskipulaginu og læt veika beygíngismynstrið (>b1#3) inleiða uppreikníngið. Öll önnur mynstri eru sterks beygíngis. Hvað varðar (<b3#2) fann ég mig nauðbeygt að tékka upp hvort ég mögulega hefði misskilið eithvað mynstrið, og í stað þess að vera endíngislaust í flestum föllum, væri það með beygíngarendíngi í þeim öllum. Svo var þó ekki hvað ég fæ séð (sjá um stofn og endíngi í (<b2))

+   +   +

Beygíngarmynstur hvorugkyns í númálinu eru (að einstökum orðum undanteknum, sbr. “fé”) þessi þrjú (“ø” táknar að orð sé án beygínguendingis, “–” greinir að föllin, “|” greinir að eintal og fleirtal, “||” greinir að óákveðni og ákveðni, “/”  táknar afbrigði/tvímynd orða):

1: (>b1#3) a – a – a – a | u – u – (u)m – (n)a

|| að – að – anu – ans | un – un – unum –(n)anna

auga – auga – auga – auga | augu – augu –augum – augna || augað – augað – auganu – augans | augun – augun –  augunum – augnanna; nýra – nýra – nýra – nýra | nýru – nýru – nýrum – nýrna || nýrað – nýrað – nýranu – nýrans | nýru – nýru – nýrum – nýrna; eista – eista – eista – eista | eistu – eistu – eistum – eistna; bjúga – bjúga – bjúga – bjúga | bjúgu – bjúgu – bjúgum – bjúgna || bjúgað – bjúgað – bjúganu – bjúgans | bjúgun – bjúgun – bjúgunum – bjúgnanna; firma – firma – firma – firma | firmu – firmu – firmum – firma || firmað – firmað – firmanu – firmans | firmun – firmun – firmunum – firmanna; drama – drama – drama – drama | drömu – drömu – drömum – drama || dramað – dramað – dramanu – dramans | drömin – drömin – drömunum – dramanna.

2: (>b2#1) ø – ø – i – s | ø – ø ­– (j)um – a

|| ið – ið – inu – sins | in – in – [u]num – nna;

nef – nef – nefi – nefs | nef – nef – nefjum – nefja | nefið – nefið – nefinu – nefsins | nefin – nefin – nefunum – nefjanna; trog – trog – trogi – trogs | trog – trog – trogum – troga || trogið – trogið – troginu – trogsins | trogin – trogin – trogunum – troganna; eitur – eitur „ eitri – eiturs | eitur – eitur – eitrum – eitra || eitrið – eitrið – eitrinu – etursins; vetur – vetur – vetri – veturs | vetur – vetur – vetrum – vetra || vetrið – vetrið – vetrinu – vetursins | vetrin – vetrin – vetrunum – vetranna; reður – reður – reðri – reðurs | reður – reður – reðrum – reðra ||reðrið – reðrið – reðrinu – reðursins | reðrin – reðrin – reðrunum – reðranna; hamar – hamar – hamri – hamars | hömur – hömur – hömrum – hamra || hamarið – hamarið – hamrinu – hamarsins | hömrin – hömrin – hömrunum – hamranna.

3: (>b3#2) ø – ø – ø – s | ø – ø ­– (u)m – a

|| ið – ið – inu – sins | in – in – [u]num – nna;

belti – belti – belti – beltis | belti – belti – beltum – belta || beltið – beltið – beltinu – beltsins | beltin – beltin – beltunum – beltanna; stykki – stykki – stykki – stykkis | stykki – stykki – stykkjum – stykkja || stykkið – stykkið – stykkinu – stykkisins |stykkin – stykkin – stykkjunum – stykkjanna; leiði – leiði – leiði – leiðis | leiði –leiði – leiðum – leiða || leiðið – leiðiðð – leiðinu – leiðisins | leiðin – leiðin – leiðunum – leiðanna; mæðri – mæðri – mæðri – mæðris | mæðri – mæðrii – mæðrum – mæðra || mæðrið – mæðrið – mærinu – mæðrisins | mæðrin – mæðrin – mæðrinum – mæðranna; veiði – veiði – veiði – veiðis | veiði – veiði – veiðum – veiða || veiðið – veiðið – veiðinu – veiðisins | veiðin  – veiðin – veiðunum – veiðanna; tækni – tækni – tækni – tæknis | [tækni – tækni – tæknum – tækna] || tæknið – tæknið – tækninu – tækn[i]sins | [tæknin – tæknin – tæknunum – tæknanna]; mýri – mýri – mýri – mýris | mýri – mýri – mýrum – mýra || mýrið – mýrið – mýrinu – mýrsins | mýrin – mýrin – mýrunum – mýranna; gleði – gleði – gleði – gleðis | gleði – gleði – gleðjum – gleðja || gleðið – gle-ið – gle-inu – gleðsins | gleðin – gle-in – gleðunum – gleðanna,

+   +   +

 4: (>b4#2*) ir/ø – ø – ø – s | ø – ø ­– (u)m – a

|| ið – ið – inu – sins | in – in – [u]num – nna;

læknir/lækni – lækni – lækni – læknis | lækni – lækni – læknum – lækna || læknið – læknið – lækninu – lækn[i]sins | læknin – læknin – læknunum – læknanna;  mælir/mæli – mæli – mæli – mælis | mæli – mæli – mælum – mæla || mælið – mælið – mælinu – mæl[i]sins | mælin – mælin – mælunum – mælanna; veitir/veiti – veiti – veiti – veitis | [veiti – veiti – veitum – veita ]|| veitið – veitið – veitinu – veitisins | [veitin – veitin – veitunum – veitanna]; hræsni – hræsni – hræsni – hræsnis | [hræsni – hræsni – hræsnum – hræsna] || hræsnið – hræsnið – hræsninu – hræsnisins | [hræsnin  hræsnin – hræsnunum – hræsnanna]; bætir/bæti – bæti – bæti – bætis | bæti – bæti – bætum – bæta || bætið – bætið – bætinu – bætsins | bætin – bætin – bætunum – bætanna; ginnir/ginni –  ginni – ginni – ginnis | [ginni – ginni – ginnum – ginna] || ginnið – ginnið – ginninu – ginnisins | [ginnin – ginnin – ginnunum – ginnanna]; kælir/kæli – kæli – kæli – kælis | kæli – kæli – kælum – kæla || kælið – kælið – kælinu – kælisins | kælin – kælin – kælunum – kælanna. 

5: (>b5#4) ur*/r*/l/n – ø – i – s | i – i ­– (u)m – a

|| ið – ið – inu – sins | in – in – [u]num – nna;

[*nema ”r”-ið sé stofnlægt, en þá beygist orðið annaðhvort eða bæði sem (>b1#2, nf.þf.ft með –ø) og (>b5#4, nf.þf.ft. með –i)]

strákur/stráki – strák – stráki – stráks | stráki – stráki – strákum – stráka || strákið – strákið – strákinu – strákisins | strákin – strákin – strákunum– strákanna; gaur/gauri – gaur – gauri – gaurs | gauri – gauri – gaurum – gaura || gaurið – gaurið – gaurinu – gaurisins | gaurin – gaurin – gaurunum – gauranna; kjóll/kjóli – kjól – kjóli – kjóls | kjóli – kjóli – kjólum – kjól || kjólið – kjólið – kjólinu – kjólisins | kjólin – kjólin – kjólunum – kjólanna; hestur/hesti – hest – hesti – hests | hesti – hesti – hestum – hesta || hestið – hestið – hestinu – hestsins | hestin – hestin – hestunum – hestanna; pottur/potti – pott – potti – potts | potti – potti – pottum – potta; móðgun/móðguni – móðgun – móðguni – móðguns | móðguni – móðguni – móðgunum – móðguna || móðgunið – móðgunið – móðguninu – móðgunsins | móðgunin – móðgunin – móðgununum – móðgunanna; kaðall/kaðli – kaðal – kaðli – kaðals | kaðli – kaðli – köðlum – kaðla || kaðlið – kaðlið – kaðlinu – kaðlisins | köðlin – köðlin – köðlunum – kaðlanna.

pottur”, ”maður”, ”ljóður”, ”staur”,  ”koppur”, ”gámur”, ”líðan”, ”hróp” ”lás”, ”fat”, ”bíll”, ”kjóll”, ”hríngur”, ”kaðall”, ”steinn”,”svín”, ””laug”.

 6: (>b6″6) i* – a – i – is | i – i ­– (u)m – a

|| ið – ið – inu – sins | in – in – [u]num – nna;

[*ef veikt karlkynsorð sem endar á ”ir”, ”ri”, ”i”, annars (>b3#2)]

gluggi – glugga – gluggi – gluggis | gluggi – gluggi – gluggum – glugga| gluggið – gluggi- – glugginu – glugg[i]sins | gluggin – gluggin – gluggunum – glugganna; andi – anda– andi – andis |  öndi –  öndi – öndum  – anda || andið – andið – andinu –and[i]sins | öndin – öndin – öndunum – andanna; moli – mola – moli – molis | moli – moli – molum – mola || molið – molið – molinu – mol[i]sins | molin  molin  molunum – molanna; bjáni – bjána – bjáni – bjánis | bjáni – bjáni – bjánum – bjána || bjánið – bjánið – bjáninu – bjánisisns | bjánin – bjánin – bjánunum – bjananna; bóndi –  bónda – bóndi – bændis | bændi – bændi – bændum – bænda; dóni – dóna – dóni – dónis | dóni – dóni – dónum – dóna || dónið – dónið – dóninu – dónisins | dónin –  dónunum – dónanna.

7: (>b7#7) a/ø – u – i – is | i – i ­– (u)m – a

|| ið – ið – inu – sins | in – in – [u]num – nna.

konúgur/konúngi – konúngu – konúngi – konúngis | konúngi – konúngi – konúngum – konúnga || konúngið – konúngið – konúnginu – konúngisins | konúngin – konúngin – konúngunum – konúnganna; drottníng/drottníngi –  drottníngu – drottníngi – drottníngis | drottníngi – drottníngi – drottníngum – drottnínga || drottníngið – drottníngið – drottnínginu – drottníngisns | drottníngin – drottníngin – drottníngunum – drottnínganna; stúlka/stúlki – stúlku – stúlki – stúlkis | stúlki – stúlki – stúlkum – stúlkna || stúlkið – stúlkið – stúlkinu – stúlksins – stúlkin – stúlkin – stúlkunum – stúlknanna;  kanna/kanni – könnu – kanni – kannis | könni – könni – könnum – kanna || kannið – kanni- – kanninu – kannisins | könnin – könnin – könnunum – kannannna; kona/ koni – konu – koni – konis | koni – koni – konum – kona/kvenna || konið – konið – koninu – konisisns | konin – konin – konunum – konannna/kvennanna; hnýsa/hnýsi – hnýsu – hnýsi – hnýsis | hnýsi – hnýsi – hnýsum – hnýsa || hnýsið – hnýsið – hnýsinu – hnýsisins | hnýsin – hnýsin – hnýsunum – hnýsanna; hola/holi –  holu – holi – holis | holi – holi – holum – hola || holið – holið – holinu – holisins | holin – holin – holunum – holanna; forneskja/forneskji – forneskju – forneskji – forneskjis | forneskji – forneskji – forneskjum – forneskja || forneskjið – forneskjið – forneskjinu – forneskjisins | fornneskji – forneskji – forneskjum – forneskja.

  –   –   –

Mínímálfræði einkynsíslensku (endurskoðað)

Heim