Um helför Kristí, og hversu þenn(*) heimtaði upp Adam og alla dauða(**) úr helju.
Kapítuli 4
En ég tek frá því að seígja, er þá enn gerðist fleira til stórmerkja, og það var mjög í það mund dægra sem þetta gerðisk: Þá opnaðisk himininn, og þar kom fram fyrst hestur einn hvíur, en höfðíngi þenn(***) sem reið hesti þeim, var göfugri öllum öðrum, og þenn gjörvasti(°) allra annarra. Augu þenns voru sem eldslogar, kórónu á höfði sér hafði þenn, er á mátti sjá að líta mörg sigurmerki, og yfir öðrum og innri klæðum sínum hafði þenn eitt sem var blóði strokið, og á klæði þenns yfir mjöðm þenns voru orð þessi rituð: rex regum et dominus dominorum [konúngur konúnga, herri herra]. Þenn var og sólu bjartari, og leiddi eftir sér her eitt mikið(°°), og alli þey er þenni fylgdu, riðu hvítum hestum, og voru klæddi(°°°) hvíta silki, og voru ljósbjarti(+) mjög.
Þenn hið alvolduga konúngið(++) leit þá Jórsalaborg og mælti: ”Gildra sú sem að Jórsölum ver gjörð, verði Miðgarðsormi að falli og að dauða.” Þenn fól svo aungulinn í agninu, að hann mátti eigi sjá, og svo og línuna í gildrunni, og vaðið, svo að það var alls ósýnilegt.
Þareftir bauð þenn nokkrum dýrlíngum sínum að fara fyrir sér og gera vart við komu sína til helvítis.
________
Athugasemdi (skrifuð á kynhlutlausu íslensku einkynsmáli):
(*) kynhlutlaust persónufornafn, mannverumyndi af ”það”. Beygíngi: þenn – þenna – þenni – þenns | þey – þey – þeim –þeirra. Persónufornafnið ”það” ver auðvitað sjálft kynhlutlaust, en það ver mestmegnis notað um hluti, og kann því mörgum finnast það annarlegt að nota það um mannveri, eða þá um guðveri, eins og það hér ver um að ræða.
Persónufornafnið ”þenn” hefur verið myndað utfrá (a) persónu- og ábendíngisfornafninu ”den” í dönsku, norsku og sænsku máli, og (b) lausa samkynsgreininu í þessum málum.
(**) [allir/allar/öll] > alli, ver málfræðilega kynhlutlaust (og ekki kyngreinandi) mannverumynd af óákveðna fornafninu ”öll”, og notast hér með höfðun till persóna, útífrá beygíngismynstrinu: i – a – u – s | i – a – um – (r)a.
[dauður/dauð/dautt] > dauði, ver kynhlutlaust mannverumynd av lýsíngisorðinu ”dautt”. Þey sem dáið höfðu voru persóni, ekki, t.d. veiri, eða mauri. Athugið, að þetta beygíngismynstur ver einfaldlega uppástúngi okkar, og það munstur sem við vinnum með einmitt núna, en auðvitað má ákveða eitthvert annað mynstur, ef það þykir oss eða öðrum betra. – Eitt hugmynd hvað varðar kynhlutlaust endíngi lýsíngisorða ver að nota ”ó”-endíngið í íslensku máli (sbr. ”halló”, ”púkó”), en þá mundi lýsíngisorðið vera eins í öllum föllum, tölum og beygíngum. Þetta hygmynd ver þó ekki sett í verkið hér.
(***) Hér ver ”þenn” ábendíngisfornafn.
(°) [gjörvastur/gjörvust/gjörvast] > gjörvasti. Vel hefði mátt seígja ”það gjörvasta allra annarra”, ef það ekki þætti of annarlegt.
(°°) Orðið ”her” hefur sem inntak sitt samansafn mannvera og skiulagníngi þeirra til verks, þar af hvorugkynið hér.
(°°°) [klæddur/klædd/klætt] > klæddi. Mannverumynd í nefnifalli fleirtals.
(+) [ljósbjartur/ljósbjört/ljósbjart] > ljósbjarti.
(++) Lýsíngisorðið ver hliðstætt og óþarfi að nota mannverumynd hér.
_____
Mínímálfræði íslensks einkynsmáls
Málfræðilega kynhlutlaust íslenskt mál / Nýa málfræðið
Kynhlutlaust íslenskt ”þríkynsmál”. Nokkur frumtök.
Niðurstigníngarsaga (1) á kynhlutlausu þríkynsmáli
Niðurstigníngarsaga (2) á kynhlutlausu þríkynsmáli
Niðurstigníngarsaga (3) á kunhlutlausu þríkynsmáli
NYÖLD 