[Teksta þenni er skrifuð á einkynjuíslensku í u.þ.b. fjærgerðu (eiginlegri) þ.e. aðeins nær  fjærgerðu nær]

2.2.1. VÖLSUNGA HEFNÍNGA

1. kapítula:

Frá Siga, syni[1] Óðins

1. Hér hef upp, ok seígj frá henþí[2] manni er Sigi er nefnt[3], ok kallað var son eítt Óðins. Annað eítt karlmanna er nefnt[4] til saga[5] þessa, er Skaða hétu. Henþa var ríkt ok mikið fyr sér, en þó var Sigi þeijrra ríkara ok ættstærra, að því er menn[6] mæltu á því tími.

2. Skaða átta mannþræl[7] þenþa, er nokkuð verð við saga þessa at geta. Henþa hét Breði. Henþa var mann eítt frótt vel vit þat er henþa skyldi athafask. Henþa hafða íþrótt[8] ýmis ok atgervi[9] jafnframt hinum er meira þóttu verð, eða umfram nokkur þeijra.

3. Þat er at seígja, at eijtt sinn er Sigi fer á dýraveiði[10] ok með henþí þrælið, ok veiða þöjr dýr allt till aftna[11]. En er þöjr um aftnað bera saman veiði sitt, þá hafða Breði veitt miklu fleira, ok meira, en Sigi, en henþí líkaða stórílla ok seígj, at sik undri at þræl eítt skuli sik yfirbuga í dýraveiði, hleyp því at henþí ok drep henþa, dysj síðan líkið í snjófanni[12] eínu.

4. Nú fer henþa heim at kveldi ok seígj, at Breði hafi frá henþí riðið á skógið[13], – ”ok var henþa senn ór augliti mér, ok til henþes veit ék ekki”.

5. Skaði grunar sagna[14] Siga ok get þess at vera munu svik henþes, ok muni Sigi hafa drepið Breða. Fær þá menni til at leita eftir þræli sínu, ok lýk svá leitinu[15], at þöjr fundu henþa í skafli eínu, ok mælta Skaði, at þat skafla skyldi kalla Breðafanni héðan af, ok hafa menn nú þat eftir síðan, ok kalla á þat veg sérhvert fönn þat sem mikit er.

6. Þá kemst upp, at Sigi hef drepið þrælið, ok myrt henþa. Þá kall þöjr henþa varg eítt í véum, ok má henþa nú ekki heima vera með feðri[16] sínu. Óðinn fylgj henþí nú af landi brott, svá lángt leiði[17], at stóru bar, ok létta eigi fyrr en henþa til herskipa henþí kom.

7. Nú tek Sigi at leggjask í hernaði[18] með þat lið er feðri[19] henþes fékk henþí, áðr þöjr skildu, ok varð henþa sigursælt í hernaði þessu öllu. Ok svá kem henþes málum, at henþa fékk um síður herjað sér land ok ríki. Ok þvínæst fékk henþa sér göfugt kvánfáng eítt, ok gerðisk ríkt konúng[20] eítt ok mikið fyr sér, ok réð fyr Húnalandi ok var hermann eítt ið mesta. Henþa átta svá son eítt með koni[21] sínu, er þöjr hétu Reri. Vex þar upp son þat með feðri sínu, ok gerisk brátt mikit vexti ok eítt gervilegt mann.

2. kapítula:

Frá Reri ok Völsúngi, syni henþes

8. Nú gerisk Sigi mann eítt gamalt at aldri.[22] Henþa átta sér fjölmörg öfundsmenni[23], svá at um síður réðu þöjr henþí á hendi[24], þöjr er henþa trúða best, en þat váru bræðri kons henþes. Þöjr gera þá til henþes, einmitt þá er henþa síst varir ok var fáliðugt fyr, ok bera henþa ofurliði, ok á því fundi féll Sigi með hirði sínu öllu.

9. Son henþes, Rerir, var ekki í því háski[25], ok fær henþa sér mikit lið af vinum sínum ok landshöfðíngjum, svá at henþa eignask bæði land ok konúngadæmi eftir Siga, feðri sitt. Ok nú er henþa þykkisk fótum undir sik komit í ríki sínu, þá minnisk henþa á sök[26] þöj er henþa átta við mæðrubræðri sín, er drepið höfðu feðri henþes, ok safn nú henþa liði sér miklu ok ræð á hendi frændum sínum með þat her allt. Þykj henþa þöjr fyrr gert hafa sök við sik slík, at henþa nú myndi meta at litlu frændsemi þeirra, ok svá ger henþa, – þó at óskaplega á öll veg væri, – fyr því at eigi skilsk henþa fyrri vit en henþa hef drepið öll banamenni feðri síns. – Nú eignaðisk henþa lönd ok ríki ok fé. Gerisk henþa nú enn meira fyr sér en feðra henþas hafða gerskt.

10. Rerir fékk sér nú herfáng eitt mikið ok kon þenþat, er henþí þótta vit sitt hæfi vera, ok er þeijm mjök leíngi ásamt. Eíga þöjr þó ekkert[27] erfínga[28] ok ekki neitt barn. Þat hugnar þeim báðum ílla, ok biðja þá goðin með miklu áhuga, at þöjr gætu sér barn eijtt getið.

11. Þat er nú sagt, at Frigga heyr bænu þeirra ok seígj Óðni, hvers þöjr biðja. Henn verð ekki örþrifuráða ok tek óskmeyu sína, dóttru Hrímis jötna, ok fær í höndu henþes eplu eína ok bið henþa færa kóngi[29]. Henþa tók við eplinu ok brá á sik krákuhami, ok flýg svá til þess er henþa kem þar sem konúngað sit á haugi eínu. Jötnadóttri lét þá falla eplið millum knéi konúnga. Henþa tók epli þat, ok þóttisk vita hverju gegna mundi. Geíng nú heim af hauginu ok till manna sinna, ok kom á fundi drottníngi, ok et (þenþa) þat epli sumt.[30]

12. Þat er nú at seígja, at drottníng[31] finn þat brátt, at henþa mundi vera með barni, ok fer því fram leíngi at henþa má eigi barnið ala.

13. Þá kem at því at Rerir skal fara í leiðángri eítt til at friða land sitt, einsok siðvenji[32] konúnga er. Í því ferði var þat til tíðenda, at Rerir tók sótt ok síðan bana[33] ok ætlaða at sækja heim Óðin, – en þat þótta mörgum fýsilegt í þá tímu.

14. Nú fer inu sama fram um vanheilsu drottníngu, at henþa fær eigi barnið alið, ok fer þessu fram sex vetri at henþa hef þessa sótt. Henþa finn nú at ekki muni henþa leíngi lifa, ok bað nú at henþa skyldi særa til barnsins. Ok var svá gert sem henþa bað um. Þat var sveinbarn eítt, ok þat sveini[34] var mikið vexti þá er henþa kom til, sem ván var at. Svá er sagt, at sveini þat[35] kyssta mæðri sitt, áðr en henþa dó.

15. Sveini þessu er nú gefit nafn ok er henþa kallað Völsúngr. Henþa var konúnga[36] yfir Húnalandi eftir Reri feðri sitt. Henþa var snemma mikið ok sterkt ok áræðufullt um þat er þrekraun þóttu í, ok karlmennska[37]. Henþa gerðisk ok ið mesta hermenni[38] ok var sigursælt í orrustum þeim er henþa átta í herförum.

16. Nú, þá er henþa var alroskið at aldri orðið, þá send Hrímnir henþí dóttri sitt, Hljóð, er fyrr er getið, þá er þenþa meyi[39] fór með eplið til Reris, feðris Völsúngs. Nú geng henþa at eiga henþa, ok eru þöjr leíngi ásamt, ok eru góð samför þeijra. Þöjr áttu tíu syn[40] eín ok eijtt dóttri. Ið elsta syn þeijra hét Sigmundr, en Signý dóttri. Þöjr váru tvíburi, ok váru þöjr fremst ok vænst um öll hlut barna Völsungs konúnga, ok váru þó öll börn henþes mikil fyr sér, svásem leíngi hef verið uppi haft ok at ágætum gert, hversu Völsúnga byrð[41] öll hafi verið ofurkappsmenni mikil ok lángt framfyr flestum þeijm er í fornsögum er getið, bæði um fróðleik ok íþrótt ok kappgirni alls kyns.[42]

17. Svá er ok sagt at Völsúngr konúnga lét gera höll eítt ágætt ok með því móti, at eiki eítt mikið stóð í höllinu ok lim trésins, stóðu með fögrum blómum út um ræfur höllsins, en stofn þess stóð niður í höllina, ok þenþa kölluðu þöjr Barnstokk.

 

3. kapítula

Siggeirr fékk Signýjar Völsúngsdóttris

 18. Siggeirr hef konúnga eítt heitið. Henþa réða fyr Gautlöndu. Henþa var eín konúnga rík ok fjölmenn. Henþa fór á fundu Völsúngs konúnga[43], ok bað Signýjar sér til handa. Þessu tali tek konúnga vel ok svá syn henþes, en dóttrið sjálft var þessa ófús, bið þó feðri sitt ráða sem öðru því, er til henþes tæki. En kónga sýndisk þat ráð at gifta henþa, ok var henþa þá föstnuð Siggeiri konúngi.

19. En þá er þat veisli ok þat ráðahag skal takask, skal Siggeirr konúnga sækja veislið til Völsúngs konúngs.[44] Konúnga þenþa bjóst við veislinu eftir inum bestu faungum[45]. Ok þá er veisli þetta var albúið, kómu þar mönn[46] þöjr er Völsúngr konúnga hafða boðið, ok svá boðmenni Siggeirs , at nefndu degi, ok hef Siggeir konúnga margt virðulegra manna með sér. Svá er sagt, at þar váru gervar mikil eldi eín[47] eftir endilaungu höllinu, en nú stend þar ið mikla apalda[48] er fyrr var nefnd í höllinu miðju.

20. Nú er þess getið, at þá er fólk sátu þar við eldin at kveldi, at manneskji eítt gekk inn í höllið. Er þenþa öllum ókunnugt at sýni. Henþa hef slíkt búníngi[49], at henn hef hekli eítt flekkótt yfir sér. Var ok berfætt ok hafða knýtt línbrók at beini. Henþa hafða sverð eítt í hendi, ok geíng at Barnstokki, hafða ok síðhött á höfði. Henþa var hátt mjök ok eldilegt, ok einsýnt. Svá bregð henþa sverði ok stíng því í stokkið, svá at sverðit sekk at hjöltum upp. Öllum mönnum féllust kveðja vit mannver þetta.

21. Þá tek henn til orða ok mælta: ”Þenþa, er sverði þessu bregð úr stokkinu, skal þiggja af mér þat sama at gjefi[50], ok skal henþa þá sjálft þat sanna, at aldregi bar henþa betri sverð sér í hendi en þetta er.”

22. Eftir þetta geíng þat gamla manneskjið[51] út ór höllinu, ok veit eíngi, hver henþa er eða hvert lægu veg henþes.

23. Nú standa þöjr upp ok keppast á um at geta tekit sverðit, ok þyk sik þenþat best hafa er fyrst nái. Síðan geíngu til mönn in göfgustu fyrst, en þá hvert af öðru. Þó kem ekkert þenþat til er nái, því á ekkert veg bifast sverðit er þöjr taka til. Nú kom til Sigmundr, son Völsúngs konúnga[52], ok tók ok brá sverðinu ór stokkinu, ok var sem laust lægi fyr henþí. Þenna vápna sýndisk öllum svá góð, at ekkert mann þóttisk jafn gott sverð séð hafa, ok býð Siggeirr henþí att vega þrjú jafnvægi gulls fyr sverðit.

24. Sigmundr seígj: ”Þú mátta taka sverð þetta eigi síður en ék, þar sem þat stóð, ef þér sæmda at bera, en nú færð þú þat aldregi, er þat kom áðr í mín hendi[53], þótt þú bjóði við allt þat gull sem þú átt.”

25. Siggeirr konúnga reiddist við þessi orð ok þótta sér háðuglega svarat vera. En fyr því, at henþí var svá varit, at henþa var undirhyggjumenni eítt mikit, þá læst henþa nú sem henþa alls ekki hirði um mál þetta, en þat sama kvöld hugða henþa á laun fyr þetta, – þöj laun er síðar kómu fram.

4. kapítula

Siggeirr bauð heim Völsúngi konúnga

 26. Nú er þat at seígja, at Siggeirr geíng í rekkju hjá Signýji þetta aftana[54]. En næsta dag þaráeftir var veður gott. Þá seígj Siggeirr konúnga, at henþa vilji heim fara ok þess eigi bíða at vindi[55] yxu eða sjá[56] gera ófær. Ekki er þess getið at Völsúngr konúnga, eða syn henþes, letti Siggeir þessa, allra helst er henþa sá at Siggeirr ekkert annað vildi en at fara frá veislinu.

27. Nú mælta Signý vit feðri sitt: ”Eigi vill ék á brott með Siggeiri, ok eigi ger hug mitt hlæji[57] með henþa, ok veit ék af framvísi mínu ok kynfylgji váru, at af þessu ráðhagi sem er cken på avvisande av andveit etta, þöjr er sflestumlutur, orður ok hugtökur ok annað það sem er cken på avvisande av andstend oss ófagnað mikið, ef því eigi skjótt er brugðið.”

28. ”Eigi skaltu þetta mæla, dóttri,” sagða henþa, ”því þat er skömm eítt mikið bæði henþí, ok svá oss, at brigða þessu við henþa at saklausu, ok eigum vér þá ekkert trúnað und henþí, né vinskap[58], ef þessu er brugðið, ok mun henþa þá gjalda íllu oss, slíkt er henþa má, ok sæm þat ekki okkur annað en at halda af váru hendi samkomulag okkar.

29. Nú býst Sigggeirr konúnga til heimferðis. Ok áðr þöjr fóru frá boðinu, þá bauð henþa Völsúngi konúnga, mági sínu, til sín á Gautlandi, ok sonum henþes öllum með henþí, á þriggja mánuða fresti, ok þá öllu því liði sem henþa vildi með sér hafa ok sem væri henþí til vegsemds.

30. Vill nú Siggeirr konúnga gjalda í því, þat er á skorti brúðhlaupugerðið fyr söku þess, er henþa ekki vildi eiga meira en eítt nátt þar, ok er slíkt ekki siða[59] manna at gera svá. Nú heit Völsúngr konúnga ferðinu ok at koma á nefndu degi. Þá skiljast þöjr mág tvöjr, ok fer Siggeirr konúnga heim með eiginkoni sitt.

5. kapítula

Frá svikum Siggeirs konúnga

 31. Nú er at seígja frá Völsúngi konúnga ok sonum henþes, at þöjr fara at ákveðnu stundi til Gautlands at boði Siggeirs konúnga, mág Völsúngs, ok hafa þöjr þrjú skip ór landi, ok öll vel skipuð. Verða vel reiðfara ok koma skipum sínum við Gautlandi, en þat var síðla aftna.

32. En þat sama aftna kom Signý, dætri[60] Völsúngs konúnga, ok kall feðri sitt á einmál[61] ok bræðri sín, seígj nú vissa sitt, ok ætluna Siggeirs konúnga, at sú hef dreígið saman óvígt herafl, – ”ok ætl henþa at svíkja yðr. Nú bið ek yðr,” seígj henþa, ”at þér þegar fari aftur í yðar ríki ok fái yðr lið sem mest, ok síðan fari hingað ok hefni yðar sjálf, ok gángi ekki í ófæri, því at eigi missi þér svika af henþí, ef eigi taki þér þetta bragð, sem ék bið yðr.”

33. Þá mælta Völsúngr konúnga: ”Þat munu öll þjóð at orðum gera, at ek mælta eijtt orð óborið, ok streíngda ek þess heit, at ek skylda sökum hræðslis hvárki flýja eld né járn, ok svá hef ék enn gert hér til, ok hví munda ék eigi efna þat á gamals aldri? Ok eigi skulu meyi bregða sonum mínum í leikum, at þöjr hræðisk bana sitt, því at eitthvert sinn skal sérhver deyja, en dauði sitt má þá eíngi undan komast. Er þat ráð mitt, at vér flýjum hvergi ok gerum af váru hendi sem hraustligast. Ék hef barisk hundruðum sinnum, ok hef ék stundum haft meira lið, en stundum minna, ok hef ék jafnan haft sigr, ok eigi skal þat spyrjask, at ék flýji né biðji oss friðs.”

34. Nú græt Signý sárlega ok bað, at henþa skyldi eigi koma til Siggeirs konúnga.

35. Völsúngr konúnga svar: ”Þú skalt at vísu fara heim til bónda[64] þíns ok vera samt henþí, hversu sem fer með oss.”

36. Nú geíng Signý heim, en þöjr hin búa eftir um nóttina.

37. Ok um myrginið, þegar er þat dagar, þá bið Völsúngr konúnga upp standa menni sín öll, ok at gánga á land ok búask til bardaga. Nú gánga þöjr á land upp öll mennin alvápnuð, ok er eigi lángt at bíða, áðr þar kem Siggeirr konúnga með allt sitt herlið, ok verð þar ið harðasta orrust með þeijm, ok eggj nú konúnga lið sitt til framgángs sem harðligast, ok er svá sagt at Völsúngr konúnga ok syn henþes geíngu átta sinnum í gegnum fylkíngi Siggeirs konúnga um dagið ok höggva á tvöj hendi. Ok er þöjr ætla enn svo at fara, þá fell Völsúngr konúnga þar í miðju fylkíngi sínu ok með henþí allt lið henþes, nema syn henþes tíju, því at miklu meira ofrefli var í mótu þeijm en þöjr mættu við standa. Eru nú syn henþes öll tekin, ok í bönd rekin, ok leidd á brott.

38. Signý varð vart vit at feðri henþes hefði verið drepið, en bræðri henþes höndtekin ok ráðin til bana[65]. Nú kall henþa Siggeir konúnga á einmæli.

39. Nú mælta Signý: ”Þess vill ék biðja þik, at þú eigi láti svá skjótt drepa bræðri mín, ok láti þá heldr setja í stokk, ok kem mér at því sem mælt er, att auga á unað sitt, aðeins meðan á sér, ok því bið ék þeijm eigi leíngra, at ék ætla at mér muni ekki tjóa.”

40. Þá svarar Siggeirr: ”Ær ertu kon, ok örvita, er þú bið bræðrum þínum meira böl en at þöjr séu höggin, en þó skalk þat þér veita, því at þess betr þykj mér, er þöjr verra þola ok hafa leíngri kvöl til bana.”

41. Nú læt henþa svá gera sem Signý bauð, ok var tekið stokk eítt mikið ok fellt á fæti þeijm tíju bræðrum á einhverju staði í skógi eínu, ok sitja þöjr nú þar dag þat allt til nátts. En at miðju nátti þessu kom þar ylgi eítt gamalt ór skógi at þeijm, þar er þöjr sátu í stokkinu. Þenþat var bæði mikið ok illilegt. Þenþí vart þat fyr, at þat bít eijtt þeijra til bana. Síðan át þenþat upp allt þat bræðri. Eftir þat fór þenþat á brott.

42. En eftir, um morgnið, þá senda Signý mann eítt til bræðra sinna, þenþat er henþa best trúða, at vita, hvað títt séi. Ok henn seígj henþí, er henþa kem aftr, at dautt sé eítt þeijra bræðra. Signýji þótta þetta mikið, ef þöjr skulu svá fara öll, en henn mátta þeijm ekki duga.

43. Skjótt er þar frá at seígja. Nátt níu í samt kom þenþat ið sama ylgi um miðnætti ok et þá eijtt þeijra senn til bana, uns þöjr öll eru dauð, nema Sigmundr, sem þar er eijtt bræðra eftir.

44. Ok nú, áðr en þat tíunda nátt kem, send Signý trúnaðsmenni sitt til Sigmundar, bræðri síns, ok selda í hendi henþí hunánga[66], ok mælta, at henþa skyldi því ríða á andlit Sigmundar ok leggja sumt henþí í munni. Nú fer henþa til Sigmundar ok ger sem henþí var boðit ok fór heim síðan.

45. Um nóttina eftir kem aftr þat ið sama ylgi at vanda sínu ok ætlaða at bíta henþa til bana sem bræðri henþes. En nú dreg þenþat veðríndu af henþí, þar sem hunánginu var á riðið, ok sleikj andlit henþes allt með túnga[67] sér ok rétt síðan túngað[68] í munni henþí. En henþa læt sér óbilt verða ok beit í túngi ylginu. Ylgið bregð þá fast við, ok hnykkj at sér hart ok rak fæti sín í stokkið, svá at þat klofnaða allt í sundr, en Sigmundr hélt svá fast, at túngað gekk ór ylginu upp í túngurótunum, ok fékk ylgið af því bana. En þat er sögn sumts fólks, at þenþat ið sama ylgi væri mæðrið Siggeirs konúnga, ok at hafi henþa þar brugðit á sik ylgslíki þennari, sökum tröllskaps henþes ok fjölkynngi.

6. kapítula

Siggeir drap syn öll Siggeirs

46. Nú er Sigmundr laust orðið[69], en brotið stokkið, ok hefst Sigmundr þar nú við í skóginu. Enn send Signý at vita, hvað títt séi, eða hvárt Sigmundr séi enn á lífi. En er þöjr koma þá seígj henþa þeijm af öllu atburði, hvé farið hafða með þeijm ok ylginu. Nú fara þöjr heim og seígja Signýu, hvað títt séi. Fór henþa nú ok hitt bræðri sitt, ok taka þöjr þat ráð, at henþa ger þar jarðhýsi eítt í skóginu, ok fer því fram um hríð, at Signý leyn henþí þar ok fær henþí þat, er henþa þurfta at hafa. En Siggeir konúnga ætl hinsvegar, at þöjr séu dauð öll, Völsúngin

47. Siggeirr konúnga átti tvöjr syn við koni sitt, ok er frá því sagt, þá er ið ellri son henþes er tíju vetur, at Signý send henþa til Sigmundar, att henþa skyldi veita henþí lið, ef nú henþa vildi nokkuð leita við at hefna feðri síns.

48. Nú fer sveinið til skógsins ok kem síðla aftna til jarðhýsis Sigmundar, ok tek henþa hóflega vel við sveini ok mælta, at henþa skyldi gera brauð þeirra, ”ék mun sækja eldisvið,” – ok sel í hönd hennþí mjölbelgju eína, en fer sjálft[70] at sækja viðið. Ok er henþa kem aftr, þá hef sveinið ekkert gert í brauðgerðinu. Nú spyr Sigmundr hvárt búið séi brauðið.

49. Sveinínd seígj: ”Eigi þorða ék at taka mjölbelgið, fyr því at þar lá nokkut kykt í mjölinu.”

50. Nú þykkisk Sigmundr vita, at sveini þetta muni eigi vera svá hugað, at henþa vilji með sér hafa henþa.

51. Nú er þöjr systkynin finnask, seígjir Sigmundr, at henþa þótti ekki manni at nær, þótt sveinið væri hjá henþí.

52. Signý mælta: ”Tak þá henþa ok drep. Eigi þarf henþa leíngr at lifa.” Ok svá gerða henþa.

53. Nú líð þetta vetur. Ok eijnu vetri síðar þá send Signý ið ýngra sun sitt á fund Sigmundar, ok þarf þar eigi sagað um at leíngja, ok fór sem samt séi, at henþa drap sveinu þenna at ráði Signýar.

7. kapítula

Upphaf Sinfjötla

54. Þess er nú við getið at einhvert sinn, þá er Signý sat í skemmi[71] sínu, at þar kom til henþes seiðkon eítt, fjölkunnigt[72] harla mjök.

55. Þá tal Signý við henþa: ”Þat vill ék,” seígj henþa, ”at við skipt hömum.” Seígj þá henþa, seiðkonið: ”Þú skal fá ráða.”

56. Ok nú ger henþa svá at sínum brögðum, at þöjr skipta litum, ok sest seiðkonið nú í rúm Signýjar at ráði henþes ok fer í rekkji[73] hjá konúnga[74] um kvöldið, ok ekki finn henþa, at eigi sé Signý hjá henþí.

 57. Nú er þat frá Signýju at seígja, at henþa fer till jarðhýsi bræðri síns ok bið henþa veita sér herbergi um nóttið, ”því at ék hef villst á skóginu úti, ok veit eigi hvar ék fer.”

58. Henþa svaraða beiðnu henþes á þat veg, at henþa eigi vilda synja henþí visti[75], eínu koni eínu[76], ok vísst mætti henþa þar vera, – þóttist ok vita at eigi mundi henþa svá launa henþí sjálfu beini gott með at ljóstra upp um henþa. Nú fer komakonið[77] í herbergi til Sigmundar, ok setjast þöjr til mats síns. Oft varð Sigmundi litið til henþes ok líst vera vænt ok frítt konið. En er þöjr eru mett orðin, þá seígj Sigmundr henþí, att henþa vill, at þöjr hafi eitt rekkji saman um náttið. Ok er því á eíngu vegi illa tekið, ok legg Sigmundr þá konið þat hjá sér þrjú nátt samt. Eftir þat fer Singý heim ok hitt seiðkonið ok bað, at þöjr skipti aftr litum, ok svá ger henþa.

59. Ok er fram liðu stund, fæð Signý sveinbarn eítt. Þenþa sveini[78] var Sinfjötli kallað. Ok er henþa vex upp, er henþa bæði mikið ok sterkt ok vænt álitis ok mjök í ætt Völsúnga, ok er henþa eigi allra tíu vetra, er Signý send henþa í jarðhýsið til Sigmundar.

60. Signý hafða þat raun[79] gert við in fyrri syn sín, áðr henþa senda þöjr til Sigmundar, at henþa saumaða kyrtli at höndum þeijm með holdu ok skinnu. Þöjr þoldu ílla ok kriktu um. Ok svá gerða henþa ok við Sinfjötla. En þenþa sunið brást ekki við. Signý fló henþa þá af kyrtlinu, svá at skinnið fylgdi ermunum, ok kvað henþí mundu sárt við verða. – En henþa svar: ”Lítið mundi slíkt sárt þykkja Völsúnga eínu.”

61. Ok nú kem sveinið til Sigmundar. Þá bað Sigmundr henþa knoða ór mjöli þeijra, en sjálft[80] vill heþa sækja þeijm eldisvið, fær í hendi henþí belgju eína. Síðan fer henþa at viðinu. Ok er henþa kom aftr, þá hafða Sinfjötli lokið at baka.

62. Þá spurða Sigmundr, ef henþa hafi fundit nokkut í mjölinu.

63. ”Eigi er mér grunlaust,” svaraða henþa, ”at eigi hafi í verið nokkut kykt í mjölinu, fyrst þá er ék tók at knoða, ok hér hef ék meðknoðat þat er í var.”

64. Þá mælti Sigmundr ok hló við: ”Eigi held ék þik hafa mat af þessu brauði í kveld, því at þar hef þú knoðað með í ið versta eitursorm.”

65. Sigmundr var svá mikið[81] fyr sér, at henþa mátti eta eitru, svá at henþa ekki skaðaða, en Sinfjötla hlýddi þat, at eitra kæmi utan á henþa, en eigi hlýddi henþí at eta þat eða drekka.

8. kapítula

Hefníng[82] Völsúnga

66. Þat er nú at seígja, at Sigmundi þykj Sinfjötli of úngt til hefndis með sér ok vill nú fyrst venja henþa við nokkurt harðræði. Fara nú um sumrum víða um skóg ok drepa menni sér til fés[83]. Sigmundi þykj Sinfjötli mjök í ætti Völsúnga, ok þó hyggj henþa, att sveinn[84] þat séi son Siggeirs konúnga, ok hyggj henþa hafa íllski feðri síns, en kapphreysti Völsúnga, ok ætl henþa alls eigi mjök frændrækið[85] vera, því at oft minn henþa Sigmund á hörm[86] sín, ok eggj henþa mjök at drepa Siggeir konúnga.

67. Nú er þat einhvert sinn, at þöjr fara enn á skógið at afla sér fés, ok finna þá hús eítt, ok í húsinu menni tvö sofandi með digrum gullhríngjum. Þöjr höfðu orðið fyr ósköpum, því at úlfshöm eín heíngju í húsinu yfir þeijm. Ið tíjunda hvert dægra máttu þöjr komast ór hömunum. Þöjr váru konúngasyn. Þöjr Sigmundr ok Sinfjötli fóru nú i hömin ok máttu eigi ór komast, ok fylgdi þat náttúra hömunum sem áðr var, létu ok vargaröddi. Þöjr skildu bæði[87] röddina.

68. Þöjr leggjast nú enn á skóg ok land, ok fer þá sína leið hvár þeijra. Þöjr gera þat mál með sér, at þörj skuli til hætta ef sjö mönn séu við at eiga, en eigi fleira, en þenþat þeijra muni láta úlfsröddi, er fyr ófriði yrði. “Bregðum nú eigi af þessu,” seígj Sigmundr, “því at þú ert úngmenni ið mesta, ok áræðisfullt[88] um of. Munu mörg mönn gott hyggja til at veiða þik.”

69. Nú fer sína leið hvár þeijra. Ok er þöjr váru skilin að, finn Sigmundr sjö mönn ok læt vargsröddi. Ok er Sinfjötli heyr þat, fer henþa til þegar ok drep öll.

70. Þöjr skiljask enn. Ok er Sinfjötli hef eigi leíngi farið um skógið, finn henþa ellefu menni ok berst við þöjr, ok fer svá at henþa drep þöjr öll. Henþa verð ok sárt mjök, fer undir eik eítt ok hvílisk þar. Eigi beið henþa Sigmundar leíngi, ok fara þöjr bæði[89] samt um tími nokkur.

71. Henþa mælta til Sigmundar: Þú átt lið til at drepa sjö menni, en ék em barni eítt at aldri hjá þér, ok kvadda ék eigi liðs at drepa ellefu mönn!”

72. Sigmundr hleyp þá at henþí svá hart, at henþa stakar við ok fell. Sigmundr bít í barka framan. Þat dagið máttu þöjr eigi komask ór úlfshömunum. Sigmundr legg henþa nú á baki sér ok ber heim í skálað, ok sat henþa yfir henþí, en bað trölli taka úlfshömin.

73. Sigmundr sér eítt dag, hvar hreysiketti tvö váru. Ok bít þá önnur í barka hins, ok rann þá þat til skógs ok hef eítt blað ok fær yfir sárið, ok sprett þá upp hreysikettið heilt. Sigmundr geíng út ok sér, hvar hrafn eítt flýg með blaðið ok færði henþí þat. Henþa dreg svá þetta yfir sár Sinfjötla, en henþa sprett upp þat it sama, þegar heilt, einsok henþa aldri hefði sárt[90] verit.

74. Eftir þat far þöjr til jarðhýsins ok eru þar, til þess er þöjr skyldu fara ór úlfshömunum. Þá taka þöjr höm þöj ok brenna í eldi ok báðu eíngum at meini verða. En í þeijm ósköpum, áðr ór fóru, unnu þöjr mörg frægðisverki[91] í ríki Siggeirs konúnga. Ok er Sinfjötli er frumvaxta, þá þykkist Sigmundr hafa reynt henþa mjök.

75. Nú líð eigi lángt, at Sigmundr vill leita til feðruhefnda, ef svá vildi takast. Ok nú fara þöjr einhvert dag á brott frá jarðhýsinu ok koma at bæi Siggeirs konúnga síð um aftna, ok gánga inn í forstofi þat er fyr var höllinu, en þar váru inni ölker, ok leynask þöjr þar. Drottníng[92] veit nú, hvar þöjr eru, ok henn vill hitta þöjr. Ok er þöjr finnask, gera þöjr þat ráð, at þöjr Sigmundr leituðu til feðrishefnda, þá er náttaði.

76. Þöjr Signý ok konúnga eiga nú tvöjr börn úng at aldri. Þöjr leika sér á gólfinu at gullum eínum ok renna þeijm eftir gólfi hallsins ok hlaupa eftir þeijm. Eítt gullhringi[93] hrýt utar í húsíndu, þar sem þöjr Sigmundr eru, en sveinið hleyp eftir at leita hringsins. Nú sér henþa, hvar sitja tvöjr menni mikil ok grimmileg ok hafa síð hjálm ok hvít brynji. Nú hleyp henþa inn í hallið innar fyr feðri sitt ok seígj henþí, hvað henþa hef séð. Nú grunar konúnga, at vera munu svik við henþa.

77. Signý heyr nú, hvað þöjr seígja. Henþa stend upp, tek börnin bæði ok fer utar í forstofuna til þeijra Sigmundar ok Sinfjötla ok mælta, at þöjr skildu þat vita, at börnin hefðu sagt til þeijra. – “ok ræð ék ykkr, at þið drepið þöjr.”

78. Sigmundr seígj: “Eigi vill ék drepa börn þín þótt þöjr hafi sagt til mín.”

79. En Sinfjötli lét sér ekki feilast ok bregð sverði ok drep hvárt tveggja barnið ok kast þeijm innar í höllið fram fyr Siggeir konúnga.

80. Konúnga stend nú upp ok heit á mönn sín at taka þöjr menni sem leynst höfðu í forstofinu um kveldið. Nú hlaupa menni utar þángað ok vilja höndla þöjr, en þöjr verja sik vel ok dreínglega, ok þykkist þá sú mannanna verst hafa leíngi, er næst þeijm er. Ok um síðir verða þöjr ofurliði bornar ok verða handtekin ok því næst í bönd rekin ok í fjötrur settar, ok sitj þöjr þar nóttu þá alla.

81. Nú hygg konúnga þat fyr sér, hvert dauði[94] henþa skuli fá þeijm, þá er leíngst kenndi. Ok er morguna kom, þá læt konúnga haugu mikla gera úr grjóti ok tyrfi. Ok er þetta haug er gert, þá lét henþa setja helli[95] eitt mikið í mitt haugið, svá at annað jaðri hellisins horfði upp, en hitt niðr. Þat var svá mikið þetta helli, att þat tók tveggja vegna, svá at eigi mátti komask hjá því. Nú læt henþa taka þöjr Sigmund ok Sinfjötla ok setja í haugið sín meígin hvárt þeijra, fyr því at hennþví þótti þeijm þat verra at vera eigi bæði saman, en þó meiga heyra hvárt í hinu.

82. Ok er þöjr váru at tyrfa haugið, þá kem Signý þar at ok hef hálm í faðmi sér ok kast því í haugið til Sinfjötla ok bið þrælin leyna konúnga þessu. Þöjr jáa því, ok er þá lokið aftr hauginu.

83. Ok er nátta tek, þá mælta Sinfjötli til Sigmundar: “Ekki ætla ék okkur mat skorta um hríð nokkra. Hér hef drottnínga kastat fleski inn í haugið ok vafið hálmi utan um.”

84. Ok enn þreifða henn um fleskið ok finn, at þar í var stúngið sverði Sigmundar, ok kennda at hjöltunum, er myrkt var í hauginu, ok seígj Sigmundi. Báður fagna þöjr því. Nú skýt Sinfjötli blóðreflinu fyr ofan hellið ok dreg. Sverðið bít hellið. Sigmundr tek nú blóðreflið, ok ristu nú báður þöjr milli sín hellið ok létta eigi, fyrr en lokit er at rista, sem kveðið er:

Ristu af megni / mikið helli / Sigmundr hjörvi / ok Sinfjötli.

85. Ok nú eru þöjr laus báði saman í hauginu ok rista bæði grjót ok járn ok komast svá út ór hauginu. Þöjr gánga nú heim till höllsins. Eru mönn þá í svefni öll. Þöjr bera við at höllinu ok leggja eld í viðit, en þöjr vakna við gufað[96], er inni eru, ok þat, at höllið allt logar yfir þeijm.

86. Konúnga spyr, hver eldi[97] þöjr gerði.

87. “Hér eru við, ék, Sigmundr, ok Sinfjötli, systrisson[98] mitt,” sagða Sigmundr, “ok ætla við nú, at þat skula þú vita, at eigi eru öll Völsúnga dauð.”

88. Nú bið henþa systri sitt út at gánga ok þiggja af hennþí góð metorð ok mikið sóma[99] ok vill svá bæta henþí hörm[100] sín.

89. En Signý svar: “Nú skaltu vita, hvárt ék hef munað Siggeiri konúngi[101] dráp Völsúngs konúngs . Ék lét drepa börn okkar, er mér þótti of sein til hefníngs[102] feðris vors, ok ék fór í skóg til þín í völulíki, ok er Sinfjötli okkar son. Hef henþa af því mikið kapp, at henn er bæði sonson ok dóttrisson feðru okkar, Völsúngs konúngs. Hef ék þar til unnið hlut öll, at Siggeir konúng skyldi bana[103] fá. Hef ék svá mikið unnið til at fram kæmist hefníngið, at mér er með eíngum kostum unnt at lifa. Skal ék nú deyja með Siggeiri konúngi, lostugt, þótt ék henþa nauðug átta.”

90. Síðan kyssta henþa Sigmund, bræðri sitt, ok Sinfjötla, son sitt, ok gekk inn í eldið ok bað þöjr vel fara. Síðan fékk henþa þar bana með Siggeiri konúnga ok öllu hirði sínu.

91. Þöjr frændr afla sér nú liðs ok skipa, ok heldr Sigmundr til ættleifði síns ok rek þar ór landi þat konúnga, er þar hafði í sest eftir Völsúng konúnga. Sigmundr gerisk nú ríkt konúnga ok ágætt, viturt ok stórráðugt. Henþa átti þat kon, er Borghildr hét. Þöjr áttu tvöjr son. Hét eijtt Helgi, en hitt Hámundr.

92. Ok er Helgi var fætt, kómu norn þar mörg ok veittu henþí formála[104] ok mæltu, at henþa skyldi allra konúnga frægast verða. Sigmundr var þá nýkomið[105] ór orrustu ok gekk með lauku[106] á mótu sonu sinni, ok þar með gef henn Helga nöfnu… ok nafnfestu,… ok bað henja vel fremjast ok verða í ættu Völsúnga. ….

 

Eftirtala/Eftirmál

[Þannig, að nokkrum orðum slepptum, enda ék “formálu” Völsúngasögu, sem síðan tek, í sömu öndu, til Helga Hundíngjabönu, sverðasmíðu Regins, Sigurðar Fáfnisbönu, Brynhildar ok rúnatölu hengvar, Guðrúnar konu Sigurðar, drápu Gjúkúnga, hefndu Guðrúnar, ok eitt ok annað annað….]

 

Smellur:

Til 2.2.1. Völsúnga hefnínga

2.3.1.Til Einstaklínga málstaða

2.3.2. Til Málstaða einstaklínga

Tilbaka til 2.2. um strúkturu ok tekstaprufur Völsúnga hefnínga

 

Neðanmálsnótur:

[1] (>b1): sun/son – syni/soni – suns/sons | syn/son – sonum – sona.

[2] Þetta er mannverumynda persónufornefníndu í þáguföllu, notuð einúngis um persónur: henþa(ð) – henþa(ð) – henþ(v)í – henþes(s) | þöjr – þöjr – þeijm – þeijra. Hlutverumyndínd er það – það – því – þess | þöjr – þöjr – þeijm – þeijra.

[3] Hér velja við að ekki nota sérstakar kynhlutlausar nýmyndunur orða heldur látum málfræðilegt kvorugkyn gilda í lýsínguorðum ok öðrum fallorðum, nema hvað við þó brúka mannverumyndur persónufornafna.

[5] Veik beyginga, týpa 3 beygíngumynstra: saga | sögu – sögum – sagna. Skv A-reglu 3 (sjá Lokanótu 5***** í kap. 2.1.)

[6] Sterk beygínga, týpa 1 beygíngumynstra: (maður>) mann – manni – manns | menn – mönnum – manna. Orða- ok beygínguafbrigða er “menni”, sbr. ljúfmenni (>b2).

[7] Týpa 1 beygíngumynstra: þræll – þræl – þræli – þræls | þræl – þrælum – þræla. Orða- ok beygínguafbrigða (útfrá Reglu 3 um innskeytu í stofnu) er “þræli”: þræli – þrælis | þræli – þrælum – þræla (>b2).

[8] Týpa 1 beyíngumynstra: íþrótt – íþrótti – íþrótts | íþrótt – íþróttum – íþrótta.

[9] Týpa 2 beyíngumynstra: atgervi – atgervis | atgervi – atgervum ­ – atgerva.

[10] Týpa 2 beygíngumynstra (útfrá I-reglu 1): veiði – veiðis | veiði – veiðum – veiða.

[11] Týpa 3 beygíngumynstra: (aftan>) aftna | öftnu. Skv. A-reglu 3.

[12] Týpa 1 beygíngamynstra: fönn – fanni – fönns | fönn – fönnum – fanna. Skv. Reglu 1.a.

[13] Týpa 1 beygíngumynstra: (skógur>) skóg – skógi – skógs | skóg – skógum – skóga.

[14] Veik beygínga, týpa 3 beygíngumynstra: sagna | sögnu – sögnum – sagna.

[15] Týpa 1 beygínga: leit – leiti – leits | leit – leitum – leita.

[16] Týpa 2 beyíngumynstra, útfrá reglíndu: Ef ≥=-ir, þá meðhöndlas orðínd einsok þenn endaði á “i” (≥i), nema þegar “r”-índ er stofnlæg, en þá ≥=-ri, ok beygist skv. týpu 2: (faðir>) faðri/feðri – faðri/feðris | feðri – feðrum – feðra. Sama gegn móðir> mæðri; bróðir> bræðri. Regla 2.a.

[17] Týpa 2 beygínga, skv. reglíndu: Ef ≥=-a ok °˜˜=ei, æ, í, þá ≥=i. A-regla 2.

[18] Týpa 1 beygínga: (hernaður>) hernað – hernaði – hernaðs | hernað – hernöðum – hernaða. Skv. Reglu 1.a.

[19] feðri (>b2) = faðra (>b3). Tvímyndur sem fylgja af reglum um EF ≥=ir ÞÁ ≥=i EF °˜˜=e, en EF °˜˜=a, ÞÁ ≥=a.

[20] (>b1). Valfrjálst hér (>b3), konúnga.

[21] Týpa 1 beygíngumynstra útfrá Reglu 1.a: (kona>) kon – kon – koni – kons| kon – konum – kona/kvenna

[22] “r” = stofnlæg, ≥=-ur > ≥=-ri. Týpa 2 beygínga. Regla 2.b.

[23] “mann” beygist týpu 1 beygíngamynstra, en þareð “-menni” fyrirfinnst líka (sbr. fjölmenni/illmenni), ok betur fer á “menni” hér beygja við skv. týpu 2 beygíngumynstra.

[24] “hönd” = “hendi”.

[25] Beyginga skv. týpu 2, þar eð EF ≥=i, OK °˜˜=au, æ, ei, á, í, i, e, ÞÁ ≥=i (>b2).

[26] Týpa 1 beygínga skv. EF #≥=ø, ÞÁ ≥=ø (>b1): sök – seki – söks | sök – sökum – saka. Regla 1.a.

[27] Með kynhlutlaustri fornefnu “eingva”.

[28] EF ≥=i ok °˜˜=au, æ, á, é, í, i, e, ÞÁ ≥=i (>b1), NEMA ≥=ng, ÞÁ (einnig) ≥=a (>b3): erfíng / erfínga; meiníng / meinínga.

[29] Eða þá “kónga” skv. “nema”-greinu Reglu 2.b.

[30] Hvort þeijra át af eplíndu, konúnga eða drottnínga?

[31] Orðuafbrigða: drottnínga.

[32] Skv. reglu eijnni um að ef ≥=-ja, þá ≥=-ji. A-regla 1: Ef ≥=a ok °˜˜= au, á, o, e, u, þá fell orðínd niður endíngíndu í nefnuföllu eintölu (≥=ø), ok beygist skv. týpu 1 beygíngumynstra (>b1), nema ≥=sla, eða ≥=ja, en þá fær orðínd “i”-endíngu (≥=i), ok beygist skv. týpu 2 beygíngumynstra (>b2).

[33] Týpa 3 beygínga, skv. reglu um að ef ≥=i ok °˜˜=a (etc), þá ≥=a. A-regla 3.

[34] sveinn = sveini, valfrjálst skv. reglu 3 c, um innskeytu í stofnu.

[35] Ábendíngufornefníndu “þenþa(ð)” má ok hafa í stöðu fyr “það”.

[36] Týpa 3 beygínga: Ef ≥=ur > ok “r”-índ ekki stofnlæg (\#≤r) ÞÁ ≥=ø, NEMA ef #≤ng ÞÁ MÁ hafa ≥=a (>b3)

[37] Týpa 3 beygínga. A-regla 3.

[38] Orðaafbrigða fyr hermann: hermenni – hermennis | hermenni – hermönnum – hermanna

[39] meyja > meyi >> týpa 2 beygínga: EF ≥=a ok °˜˜=ei, æ, í, ÞÁ > ≥=i (>b2)

[40] Týpa 1 beygínga: sun/son – syni/soni – suns/sons | syn/son –sunum/sonum – suna/sona

[41] burð – byrði – burðs | byrð – burðum – burða/byrða. Þýðing orðíndu er afkoma/börn, ok þess er að geta að “burð” get samspilað við “fæðri”, alls kynhylutlausar orðmyndunur, sem líklega geta leyst eijna ok aðra vöndu teológíndu.

[43] Hér færi kanski betur á að brúka tvímyndíndu, “konúngs”.

[44] Hér ok á nokkrum öðrum stöðum í textíndu nota við þenna orðu í týpu 1 beygíngu.

[45] fáng – fángi – fángs | faung – faungum – fánga. Þ.e. skv. týpu 1 beygínga.

[46] Orðaafbrigða er “menni”.

[47] Í senníslensku er ekkert því til fyrirstöðu at mönnur noti sérstæða óákveðna greinu í fleirtölu framfyr eða bakvið orðu. Á stundum er það fallegt ok veit fyllíngu.

[48] Týp 3. skv. reglu um att ef ≥=-i, ok °˜˜=a, o, ó, ú, ö, u, ÞÁ ≥-a >> týpa 3.

[49] Týpa 2 beygíngumynstra skv. reglu um að EF √=íng ÞÁ ≥=i. En um þetta eru við reyndar mjök á tveijm áttum, ok vilja leyfa sem beygínguafbrigðu líka (>b3), ok þannig muni þessar orður eiga sér valfrjálsar tvímyndur, einsok t.d. orðínd konúnga. Hér búníng ok búnínga.

[50] Eða kanski “gjafi”? gjöf – gjafi/gefi – gjöfs | gefi –gjöfum – gjafa.

[51] Týpa 2 beygínga skv. reglu: EF≥=a, OK °˜˜=au, á, o, e, u, ÞÁ ≥=ø, NEMA EF ≥=(sl)a≥ eða =(j)a, ÞÁ ≥=i (<b2).

[52] Eða konúngs, með þennri valfrjálsu tvímyndu sem kem af reglu: EF ≥=ur (ok \#-r), ÞÁ ≥=ø, NEMA EF ≥=ngur, ÞÁ ≥=a EÐA ≥=ø [valfrjálst hvort]. Konúng beygist skv týpu 1 beygínga, konúnga skv. týpu 3.

[53] Eða “hönd mín” með tvímyndíndu “hönd”. “Hendi” beygist skv. týpu 2 beygínga, “hönd” skv. týpu 1.

[54] Týpa 3 beygínga skv. reglu: EF stofnendínga (#≤) er “an” eða “un”, ÞÁ ≥=a með týpu 3 beygíngu.

[55] Skv. reglu: EF ≥=ur~r ok =\#≤r, ÞÁ ≥=ø (>b1), NEMA EF °˜˜=au, ei, æ, é, í, i, e) ÞÁ ≥=i (>b2).

[56] Týpa 1 beygínga: sjá – sjávi – sjás | sjá – sjávum – sjáva. Hér mætti auðvitað nota “höf”.

[57] hlæja > hlæji, skv reglu: Ef ≥=a ok °˜˜=au, á, o, e, u, ÞÁ ≥=ø, nema ef ≥=ja, ÞÁ ≥=i, ok ef °˜˜=ei, æ, í, þá týp 2 beygínga. A-regla 1.

[58] Orðafabrigða er vinátt. Báðar orðúrnar beygast skv. týpu 1 beygínga.

[59] Týpa 3 beygíngamuynstra vegna °˜˜=a

[60] Eða með tvímyndíndu: dóttri.

[61] Eða ”einmælu”.

[62] Eða með tvímyndíndu: dóttri.

[63] Eða ”einmælu”.

[64] Með annarri orðaafbrigðu ”búöndu”.

[65] Skv. týpu 3 beygíngumynstra.

[66] Beygist einsok konúnga, þ.e. í 3 týpu beygínga, en á sér oksvo tvímyndu, nefnilega hunáng, sem beygist skv. 1. týpu beygíngamynstra.

[67] Með tvímyndu, túngi sér.

[68] Eða með tvímyndíndu: túngið.

[69] Með kynhlutlausum nýmyndunum gæti þetta verið “lausþé orðinþ”.

[70] Eða ”sjálfug”/ ”sjálfg” skv. því sem áðr er sagt.

[71] Ef ≥=a ok °˜˜=ei, æ, í, e, þá breyt orðínd endíngu til ≥=i, ok beygist skv. týpu 2 beyíngumynstra: ø – s | ø – (j)(u)m – a.

[72] Með kynhlutlausri nýorðu: fjölkunnigþé.

[73] Ef ≥=a ok °˜˜=au, á, o, e, u, ÞÁ ≥=ø (>b1), NEMA EF ≥=(sl)a eða ≥=(j)a, ÞÁ ≥=i (>b.2). Rekkja > rekkji – rekkis | rekkji – rekkjum – rekkja.

 

[74] Tvímynda er konúng – konúngi – konúngs | konúng – konúngum – konúnga. Regla: EF #≤=ng ÞÁ ≥=a (>b3) EÐA ≥=ø (>b1).

[75] Ef #=∆ø, ÞÁ ≥=ø (>b1), NEMAok °˜˜=au, ei, æ, é, í, i, e, ÞÁ ≥=i (>b2).

[76] Legg merkju til þennarar tvöföldu óákveðnu, sem leyfð er ok valfrjáls þeijm sem finn það fallegt (í vissum kríngustæðum). Oftast mun svo ekki vera.

[77] I frumtextíndu: komukonan. Hér “komakonið” útfrá að (eín)“koma” > koma í eignuföllu: EF ≥=a ok °˜˜=a, i, ó, ú, é, ö ÞÁ ≥=a (>b3).

[78] Þegar innskeyta er í stofnu (¬#) orðu, helst þenn í þeim föllum þar sem þenn finnst í núíslensku ok beygists skv. (>b1). Fer þá stundum vel á að nema burt inskeytíndu: sveinn > svein – sveini – sveins | svein – sveinum – sveina. En einnig MÁ gera tvímyndu að orðíndu ok hafa sem valfrjálsa orðaafbrigðu með því að skeita “i” að stofnu (#≤i) ok þá beygja skv (>b2): steinn > stein(n)i – steins | steini – steinum – steina; barn > barni – barnis | barni – börnum – barna; ull > ulli – ulls | ulli – ullum – ulla.

[79] B1: raun – reyni – rauns | raun ­ – raunum – rauna

[80] Með kynhlutlausri nýorðu: sjálfug.

[81] Eða, kynhlutlaust, mikilþ(é).

[82] EF #≤=íng ÞÁ ≥=ø (>b1) EÐA ≥=a (>b3). Hefnínga (>b3) = hefníng (>b1), valfrjlst hvort nota. 

[83] Sér til fjár, er rétt beygína núslensku. Enda þótt viðurkennd sem beygínguafbrigða, þá vilja við heldur sjá hér eignuföllíndu sem “fés”.

[84] Eða svein, eða sveini, skv. nótu mum innskeytu í stofnu. Regla 2.b.

[85] Með kynhlutleysu: frændrækinþ.

[86] B1: harmur > harm – harmi – harms | hörm – hörmum – harma. Sbr. haf – hafi – hafs | höf – höfum – hafa.

 

[87] Mætti e.t.v. nota “báði”, eða “báðu”, sem kynhlutlausa mannverumyndu þessar fornefnu? “Bæður” væri líka eín möguleika.

[88] áræðisfullþé

[89] E.t.v. mætti nota þenn sömu kynhlutlausu fornefníndu sem í hinni tegundu samkynjumynduna, þannig “… þöjr báður…”?

[90] Kynhlutlaust ok með mannverumyndu: ….sem aldrei hefði sárþé verit…

[91] EF #=∆ø, ok °˜˜=au, ei, æ, í, i, é, e, ÞÁ ≥=i (>b2):

[92] EF #√=íng ÞÁ ≥=ø (>b1), EÐA ≥=a (>b3).

[93] EF ≥=ur, r ok =\#≤2 [þ.e. “r” ej stofnlæg] ÞÁ ≥=ø (>b1), NEMA EF °˜˜=au, ei, æ, é, í, i, e, ÞÁ ≥=i (>b2): hríngur > hríngi. Regla 2.b.

[94] EF ≥=i ok °˜˜=au, ei, æ, é, i, i, e, ÞÁ ≥=i (>b2).

[95] Skv. reglu: EF ≥=a ok °˜˜=au, á, o, e, u ÞÁ ≥=ø (>b1), NEMA ef innskeyta er í stofnu (¬#), ÞÁ MÁ skeyta “i” að stofnu (>b2), ok hafa sem orðaafbrigðu. Vel má því skrifa hell hér, en þjálli ok fallegri sýnist mér helli-orðínd vera. Nótera þó að “hellir” líka verð > helli, svo að til aðgreiníngu væri kanski betra að hafa “hella” sem > hell.

[96] (>b3) útfrá reglu þennari: EF ≥=a ok °˜˜=a, i, ó, ú, é, ö, ÞÁ ≥=a (>b3).

[97] Skv Reglu 2.b, nema 2.

[98] Eignuföllusamansetnínga: systir > systris. Þetta útfrá reglíndu: EF ≥=ir ok =#≤r≥=#-r [=r er stofnlæg] ÞÁ ≥=ri (>b2)

[99] EF ≥i ok °˜˜=a, o, ó, ú, æ, u, ÞÁ ≥=a (>b3). Sómi > sóma | sómu – sómum – sóma.

[100] (>b!) harmur > harm –harmi – harms | hörm – hörmum – harma

[101] Hingaðtil hef við aðallega brúkað orðaafbrigðu þá sem hef (>b3). En í þennari greinu nota við hina afbrigðíndu (>b1).

[102] Tvímynda er hefnínga.

[103] (>b3)

[104] (>b3)

[105] Með kynhlutlausri fornefnu: nýkominþ. (Slík orða myndast sem sagt af stofnu + þ, stundum þé)

[106] Skv. Reglu 1. b.